Abstract:
کتاب های کودکان و نوجوانان نقش عمده ای در پاسخگویی به نیازها و رفع مشکلات آنان دارند. شناخت نیازهای کودکان و نوجوانان و معرفی کتاب های متناسب با نیازها، بحث عمده این مقاله می باشد. چنین روشی به منظور پاسخگویی به نیازها و حل مشکلات روحی، کتاب درمانی نامیده می شود. از جمله نیازهای مورد بحث، نیازهای عاطفی، اجتماعی، مذهبی، نیاز به دانستن و ارضای حس کنجکاوی، نیاز به ارتباط با طبیعت، نیاز به شناخت استعدادها و توانایی ها می باشد. در رابطه با ارضای هر نیاز، تعدادی کتاب مناسب معرفی می گردد و درنهایت از موانعی که ممکن است تاثیر این روش، یعنی کتاب درمانی را در پاسخگویی به نیازها یا درمان مشکلات کم کنند، نیز یاد می شود. این مقاله نیازهای گوناگون کودکان و نوجوانان را از دیدگاه «مازلو» روانشناس انسانگرا، و نیازهای مورد توجه از دیدگاه مولف را بررسی می کند و برای هریک از نیازها، انواع کتاب هایی را که در پاسخگویی به آن نیازها موثرند نام می برد. جایگاه نیازهای مورد توجه مولف، در هرم نیازهای «مازلو» مشخص می شود ودلایلی که به موجب آن ها کتاب های انتخاب شده قابلیت پاسخگویی به نیازهای تعیین شده توسط «مازلو» را دارند، مختصرا شرح داده می شوند. در این نوشته، منظور از منابع خواندنی آن دسته از ادبیات کودکان است که با هدف آموزش، تربیت، و پرکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان تهیه شده اند و به طور غیرمستقیم مقصود خود را بیان می کنند.
Machine summary:
Borders and Paisley, 1992; Shechtman and Nachshol, 1996; Hayes and Amer, 1999; and Marlowe and Maycock, 2000.
ساير پژوهش ها نيز به نتايج مشابهي دست يافته اند و يادآور ميشـوند کـه اگـر کودکـان و نوجوانـان بـا خواندن کتاب هاي مناسب بتوانند وجه اشتراکي بين احساسات ، توانمندي ها يا مشکلات خود و شخـصيت هـاي داستان پيدا کنند، شناخت بهتري نسبت به آن حالت هـا بـه دسـت مـي آورنـد، بـه صـحبت کـردن دربـارة آنهـا ميپردازند، بينش لازم نسبت به اين امور را کسب ميکنند، و درصـورت بـروز مـشکل مـي تواننـد بـه حـل آن بپردازند .
چون کودکان و نوجوانان داراي احساسات ، توانمندي ها و مشکلات متفاوتي هـستند ــ بـه عبـارت ديگـر، چون داراي ويژگي هاي شخصيتي گونـاگوني هـستند و نيـز در زمـان هـا و دوران هـاي مختلـف زنـدگي ، نيازهـاي متفاوتي دارند، ضروري است که نيازهاي آنان شناسايي شود .
يکي از راه هاي ارضاي اين نياز و فراهم کردن امکان چشيدن طعم شيرين محبت کردن و محبت ديدن ، استفاده از کتاب هايي است که رنگ و بوي عاطفي دارند، مانند کتابهايي که ارتباط نزديک حيوان و انـسان ، و انسان ها را نسبت به هم نشان ميدهند .
آنچه را که کودکان و نوجوانان در کتاب هاي علمي ميخوانند بايد در طبيعت نيز تجربه کنند و بسياري از شـعارها و عقايـد مـذهبي را در طبيعـت لمس کنند؛ در اين صورت ميتوان انتظار داشت که آنها را بپذيرند .
در صـورت شـناخت نيازها و شناخت کتاب هاي مناسبي که ميتوانند به نيازها پاسخ دهند و آنها را ارضا کنند، ادبيات کودکان بـه رشد مناسب و متعادل کودکان و نوجوانان کمک ميکند .