Abstract:
به منظور ارزیابی دقیق وضعیت مقاله های فصلنامه «کتابداری و اطلاع رسانی» و تبیین الگوی رفتاری محققان این حوزه، تحقیقی با استفاده از روش تحلیل استنادی صورت گرفت. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که 219 مقاله (165 مقاله تألیفی و 54 مقاله ترجمه ای) با میانگین 3/7 برای هر شماره در قالب 104مقاله نظری و 61 مقاله پیمایشی منتشر شده اند که 165مورد آنها را یک نفر، 29 مورد را دو نفر و 2 مورد را 3 نفر نوشته بودند. 198 نفر محقق در نوشتن این مقالات همکاری داشتند. مقطع تحصیلی نویسندگان 74 مقاله، کارشناسی ارشد و 63 مقاله، دکتری بود. 1748 استناد در این مقاله ها به کار رفته بود که میانگین 9/11 برای هر مقاله تعیین شد. در بین محملهای اطلاعاتی، مقاله ها قبل از کتابها و پایان نامه ها قرار گرفت و نشان داد که محققان این حوزه بیشتر مقاله محور هستند. منابع زبان انگلیسی در استنادها با اندکی اختلاف، بالاتر از زبان فارسی قرار گرفت. تعیین نیم عمر داده ها نشان داد که کتابهای لاتین با 14 سال و 2 ماه و منابع اینترنتی با 4 سال و 5 ماه بیشترین و کمترین نیم عمر را به خود اختصاص داده بودند. به «دانشنامه کتابداری» در بین کتابها و «عباس حری» و «محمدحسین دیانی» در بین پدیدآورندگان کتابها، «دیانی» و «فتاحی» در بخش مقاله ها و پایان نامه «عصاره» در بخش پایان نامه ها بیش از همه استناد شده بود. فصلنامه های کتابداری و اطلاع رسانی با «فصلنامه کتاب» در کنار 3 مجله دیگر به عنوان مجلات هسته این رشته در فارسی انتخاب شدند.
Machine summary:
با استفاده از «کتابسنجي» و روشهاي مختلف آن ميتوان انبوه متون و منابع منتشر شده را بر اساس ميزان استفاده رتبهبندي نمود، مجلات هسته (پراستفاده) را معرفي کرد و نويسندگان کليدي (پرتوليد) را در حوزة علوم کتابداري و اطلاعرساني شناساند و بدين وسيله کمکهاي ارزشمندي به مجموعهسازان و جامعه استفادهکنندگان کتابخانهها و مراکز اطلاعاتي ارائه كرد، زيرا با شناخت و تهيه مجلات اصلي اين حوزه، مجموعهسازان قادر خواهند بود با اشتراک تعداد کمتري از مجلات كه کاربرد و مخاطبان بيشتري دارند، در بودجة کتابخانه صرفهجويي كنند و در عين حال، با تهية تعداد مجلات کمتر، فضاي فيزيکي کمتري از کتابخانه اشغال نمايند.
اهداف پژوهش هدف اصلي اين پژوهش، تعيين وضعيت استفاده از منابع در مقالات منتشر شده در 30 شماره از فصلنامة علمي ـ ترويجي فصلنامة کتابداري و اطلاعرساني و تعيين الگوي رفتاري نويسندگان مقالههاي کتابداري است.
حري و نشاط (1381) به منظور تحقق چهار هدف «تعيين نوع منابع مورد استناد و چگونگي توزيع آنها»، «تشخيص زبان غالب در مآخذ مورد استفاده مقالات»، «کشف فاصله زماني ميان تاريخ نشر مآخذ و تاريخ نشر مقالات» و «کشف رفتار استنادي نويسندگان مقالات مجله روان شناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران از آغاز تا پايان سال 1379»، در تحقيقي با استفاده از روش تحليل استنادي، 179 مقاله تأليفي و 2462 استناد آنها را مورد ارزيابي قرار داده، دريافتند که متوسط استناد هر مقاله 7/13 بوده و سالانه 5/8 مقاله تأليفي در مجله درج شده است.
تجزيه و تحليل دادهها در پاسخ به سؤال اول تحقيق درباره «ميزان مقالههاي تأليفي و ترجمهاي و ميانگين تعداد استنادهاي مقالهها» دادهها نشان داد که در 30 شماره مجله کتابداري و اطلاعرساني، 219 مقاله منتشر شده است.