Abstract:
نیازهای اطلاعاتی کاربران فهرستهای کتابخانهای، با توجه به فناوریهای نوین اطلاعاتی و منابع تماممتن ارائه شده در محیط دیجیتالی، تغییر یافته است. در حال حاضر، کاربران خواستار دسترسی سریع و بدون محدودیت به منابع اطلاعاتی کتابخانه هستند که این خواستهها تغییر در رویکردها و راهکارهای سازماندهی اطلاعات در کتابخانه را ضروری میسازد. فهرستهای کتابخانهای نوین، مانند گذشته، یک سیاهة ساده از منابع اطلاعاتی کتابخانه برای نشان دادن محل نگهداری منابع نیست، بلکه انتظار میرود فهرستهای کتابخانهای تسهیلگر امور پژوهشی کاربران باشد و در حقیقت قدمهای اولیة تحلیل و مدیریت دانش در قالب فهرست صورت گیرد. بر همین اساس، فهرستهای کنونی کتابخانهها که بر اساس قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن شکل گرفتهاند، قادر به پاسخگویی به نیاز کاربران در محیطهای جدید و بر اساس منابع تماممتن دیجیتالی نوین نیستند. به همین دلیل و به منظور غلبه بر مشکلات تطابق نداشتن قواعد انگلوامریکن با محیطهای دیجیتالی و شبکهای جدید، کمیته همکاری مشترک (جی.اس.سی.) تصمیم گرفت استانداردی جدید برای فهرستنویسی با عنوان استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر.دی.ای.) منتشر سازد. این استاندارد، در هماهنگی با قواعد انگلوامریکن و سایر استانداردهای فهرستنویسی و بر مبنای الگوهای مفهومی ایفلا یعنی «ملزومات کارکردی پیشینههای کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) و ملزومات کارکردی دادههای مستند (اف.آر.ای.دی.)» به وجود آمده است. با توجه به تصمیم مجامع بینالمللی سازماندهی اطلاعات مبنی بر تغییر قواعد فهرستنویسی، ضروری است زمینههای لازم برای پیادهسازی و جایگزینی آر.دی.ای. با قواعد انگلوامریکن فراهم آید. در این مقاله، تلاش شده است تا ضمن معرفی قواعد آر.دی.ای. و تشریح هدفها، اجزا و عملکرد آن، به مقایسة آن با انگلوامریکن پرداخته و ضرورت پیادهسازی و بهرهگیری از مزایای آن در فهرستهای کتابخانههای ایران، تبیین شود.
Machine summary:
به دلیل خلق استانداردی بینالمللی، ویرایش اول قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن بازنگری و در سال 1974 ویرایش دوم آن منتشر شد و با استاندارد بینالمللی توصیف کتابشناختی (آی.
به شرح زیر است: - استاندارد توصیف و دسترسی به منابع با توجه به نیازهای محیط دیجیتالی طراحی شده است؛ به این معنا که استاندارد آر.
دادههای نوع محتوا و نوع حامل آن بر اساس ویژگیهای استاندارد نشر انیکس[42] تهیه شده است که استفاده دوباره از دادههای ناشر را تسهیل مینماید (کمیته فهرستنویسی استرالیا[43]،2010).
برخلاف قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن که توصیف بر اساس نوع مواد صورت میگیرد و هر فصل مربوط به یک نوع خاص از منابع است، در استاندارد آر.
و فراد و همچنین قوانین فهرستنویسی بینالمللی پایهگذاری شده و انگلوامریکن بر اساس استاندارد بینالمللی توصیف کتابشناختی و قوانین پاریس پایهگذاری شده است، اصطلاحات به کار رفته در آنها با یکدیگر متفاوت است.
بدان اشاره کرده، این است که دستورالعملهای موجود در این استاندارد به گونهای طراحی شده که پایگاهها و مراکزی که قبلا از قواعد انگلوامریکن برای توصیف منابع خود استفاده میکردند، میتوانند اطلاعات موجود را با اطلاعات خلق شده توسط آر.
- JSC, "RDA: Resource Description and Access Frequently Asked Questions: 1.
3 why did the name change to RDA-Resource Description and Access?" http://www jsc.
- Kiorgaard, Deirdre (2008a), "Designing metadata for resource discovery" Presented at the ACOC seminar RDA: next generation cataloguing standard, the Powerhouse Museum, Sydney, on Friday 24th October.
"RDA: Resource Description and Access A Cataloging Code for the Future".