Abstract:
محدودیت امکانات و منابع سازمان های مرتبط با امر نو سازی و بهسازی شهری، ایجاب می کند که قبل از هر گونه اقدام در رابطه با بافتهای فرسوده یک شهر، با استفاده از شاخص ها و معیارهایی، میزان فرسودگی مناطق مختلف شناسایی و سپس برای هرگونه اقدام و سرمایه گذاری، اولویت بندی شوند. محدودهی غربی شهر جهرم، از قدیمی ترین و اصلی ترین مناطق این شهر است که امروزه قدمت، نامقاوم بودن مصالح ساختمانی و فقر ساکنان، روزبهروز موجب فرسودگی بیشتر ساختار کالبدی آن گشته است. هدف از این پژوهش، بررسی و استخراج شاخص های فرسودگی کل بافت شهری در محدودهی غربی شهر جهرم، با استفاده از روش وزن دهی به شاخص های موردنظر و همپوشانی لایه های مربوطه، در سیستم (GIS) است. داده های مورد استفاده، از بررسی های میدانی، نقشهی کاربری اراضی و نگرشهای کارشناسان و مهندسان شهرداری شهر جهرم فراهم آمده است. پس از آنکه میزان فرسودگی منطقه، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و بر اساس هر کدام از شاخص ها، مشخص شد و در جداول مربوطه نشان داده شد، با بهره گیری از نظر کارشناسان مربوطه، هر یک از شاخص ها وزن دهی شد. در نهایت، کل لایه های مربوط به هرکدام از شاخص ها، در سیستم مذکور همپوشانی شدند. نتیجه کار نشان داد که بهترتیب، شاخص نفوذپذیری، ریز دانگی و استحکام کالبدی مهمترین عوامل موثر در شدت فرسودگی منطقهی مورد مطالعه هستند. با توجه به مجموع داده ها در طی عملیات همپوشانی، حدود 18/93 درصد از محدودهی مورد مطالعه، فرسودگی متوسط به بالا دارند.
Machine summary:
"سید محمد ایازی(1385)،در پژوهشی که برای ارائهی روش کلی برای شناسایی بافتهای فرسوده با استفاده از سیستماطلاعات جغرافیایی انجام داده است،شاخصهای محاسبهی پهنه و بناهای هر بلوک و مساحت خیابانهای اطرافبلوک،محاسبهی عرض خیابانهای اطراف هر بلوک و تعیین بنبست بودن آنها و محاسبهی ضریب نفوذپذیری هر بلوکو اختصاص آن به بلوک مورد نظر را به عنوان شاخصهای شناسایی به کار گرفته است.
بحثها و یافتههاتعیین آنالیزهای مورد نیاز برای ارزیابی شاخصها در این پژوهش از سه شاخص برای ارزیابی میزان فرسودگی بافت محدودهی مورد مطالعه استفاده شده است(که پیشاز این توضیح داده شدند)و فرآیند آن در جدول(2)آمده است: 1-نفوذپذیری:با تعیین معابری که عرض کمتر از 6 متر دارند؛ 2-ریزدانگی:از راه تعیین پلاکهایی که مساحت کمتر از 200 متر دارند؛ 3-ناپایداری:با تعیین قطعاتی که سیستم سازهای نامناسب و ناپایدار دارند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از تهیهی لایهی مربوط به هرکدام از سه شاخص تعیین استحکام کالبدی بناها با همپوشانی لایهها،نقشهینهایی استحکام کالبدی ابنیهی موجود در بافت فرسودهی محدودهی غربی(شکل 7)،آماده شد و دادههای مورد نظر،مطابق آنچه در جدول زیر ارائه شده است به دست آمده(جدول 7).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) 3-نفوذپذیری بافت محدودهی مورد نظر:برای تعیین این شاخص در محدودهی موردنظر،در سیستم( SIG )،از روش وزندهی به معابر و استفاده از روش تعیین منطقهی حائل{o1o}براساس عرض آنها،به چهار دسته تقسیمشدند(جدول 8)و بر روی نقشه نشان داده شد(شکل 8).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) بحث و نتیجهگیری با توجه به پژوهش انجام گرفته،مشخص شد که در محدودهی غربی با وارد شدن به بلوکهای داخلی بافت و فاصلهگرفتن از خیابانهای اصلی،بر شدت فرسودگی افزوده میشود و همچنین بافت مورد مطالعه از تراکم جمعیتی بسیاربالایی در ارتباط با کل شهر برخوردار است."