Abstract:
پایداری، برای مدت زیادی موضوع اصلی پژوهشگران علوم مختلف، به ویژه علوم محیطی بوده است. در هر شاخه ی علمی می توان تعریف ویژه ای از پایداری داشت، اما پس از توافق بر سر تعریف پایداری، آنچه که اهمیت دارد نحوه ی ارزشیابی پایداری است. پایداری روستا به عنوان یک سکونتگاه انسانی به مجموعه ای از عوامل زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی وابسته است. هدف اصلی این پژوهش معرفی نظریه ی مجموعه های فازی و بسط الگوهای ریاضیات فازی برای ارزشیابی پایداری سکونتگاه های روستایی بر پایه ی شاخص های مختلف اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی است. این مطالعه با مطرح کردن ناکارآمدی و به ویژه عدم سنخیت روش های موجود برای ارزشیابی پایداری سکونتگاه های انسانی، می کوشد تا منطق فازی را به عنوان یک سیستم هوشمند در ارزشیابی پایداری سکونتگاه های انسانی بیازماید و در واقع سؤال اصلی، این-گونه بیان می شود که آیا ارزشیابی میزان پایداری و یا ناپایداری سکونتگاه های انسانی با روش منطق فازی امکان پذیراست؟ نظریه ی مجموعه های فازی قادر است نظریات انسان در ارتباط با پایداری را به یک الگوی ریاضی علمی متصل کند. پیاده سازی عملی هر الگو بر مبنای دریافت کارشناس آگاه از موضوع مورد بررسی و ایجاد یک تابع عضویت برای هر شاخص است. در نهایت سکونتگاه های این منطقه به عنوان مطالعه ی موردی انتخاب شده و آزمون کاربرد منطق فازی در ارزشیابی میزان پایداری آنها اعمال می شود. روستای زو با 572/0به عنوان پایدارترین سکونتگاه و سرانی با 347/0، به عنوان ناپایدارترین سکونتگاه گزینش شدند. نتایج نشان داد که تفاوت چشمگیری بین سکونتگاه های مختلف این بخش از لحاظ پایداری زیست محیطی و اجتماعی وجود دارد. در صورتی که از لحاظ پایداری اقتصادی سکونتگاه ها بسیار همگن تراند؛که دلایل آن را باید در توانایی های اقتصادی، تنگناهای محیطی، ویژگی های فرهنگی و موقعیت فضایی سکونتگاه های مختلف جستجو کرد.
Machine summary:
این مطالعه بامطرح کردن ناکارآمدیوبه ویـژه عـدم سـنخیت روش هـایموجـودبـرایارزشـیابیپایـداری سکونتگاه های انسانی،میکوشدتـامنطـق فـازیرابـه عنـوان یـک سیسـتم هوشـمنددر ارزشیابیپایداریسکونتگاه های انسانیبیازمایدودرواقع سؤال اصلی،این گونه بیان می - شودکه آیاارزشیابیمیزان پایداریویاناپایداریسکونتگاه هـای انسـانیبـاروش منطـق فازیامکان پذیراست ؟نظریه ی مجموعه های فازیقادراست نظریات انسان درارتبـاط بـا پایداریرابه یک الگویریاضیعلمیمتصل کند.
درنهایت سکونتگاه های این منطقه به عنوان مطالعه ی موردیانتخاب شـده وآزمون کاربردمنطق فازیدرارزشیابیمیزان پایداریآنهااعمال میشود.
پژوهش حاضرباالهام ازاین قانون درعلوم زیستی،سعینمودپرسش اساسیخودرادرحیطه ی جغرافیایانسانی،این گونه مطرح کند:نقش آستانه هایجمعیتییـا همان ظرفیت نگهداشت سیستم درتحقق پایداری یک سکونتگاه چگونه اسـت ؟درارتبـاط بـا اهمیت چنین مطالعاتینیزبایدیادآورشدکه بسیاریازکارکردهایفضایروستاییدرارتباط بامحیط زیست است ،لذاامروزه دربسیاریازبرنامه ریزیهاوامورمدیریت روستایی،توجـه به توسعه ی پایدارروستاییوهمچنین نحوه ی سنجش وارزشیابیپایداریکه مطالعات متوالی آن روندپایدارییـاناپایـدارییـک سـکونتگاه رادرطـول زمـان بـازگومـینمایـد،الزامـی است .
هـدف ایـن مطالعـه نیـزتعیـین یـک رتبـه بنـدیازمیـزان پایـداری سکونتگاه های موردمطالعه است ؛که باتوجه به نقاط ضعف روش هایمتداول ازیک شـاخص هوشمندجهت سنجش میزان پایداریسکونتگاه های روستاییاستفاده شده اسـت .
(رضوانی وصحنه ،١٦:١٣٨٤) دراین پژوهش ،آمارواطلاعات مربوط به ٣٢شاخص (٢)که جمع آوریاطلاعات وداده هـای موردنیازآنهامقدوربود،ازطریق ادارات وسازمان هایمربوط ازجمله جهادکشاورزی،بنیاد مسکن انقلاب اسلامی،کمیته ی امدادامـام خمینـی،اداره بهزیسـتی،اداره آمـوزش وپـرورش شهرستان ،سرشماریهایعمومینفوس ومسکن درسال ١٣٨٥،طرح هاومطالعات انجام شده توسط مهندسین مشاوردرمنطقه ی موردمطالعـه وتکمیـل چهارصـدپرسشـنامه درسـطح ده سکونتگاه نمونه صورت گرفت .
٢درصداست که مقادیرعضویت آن دردوتابع ناپایداریوپایداریکـم در شکل بعدیبانقطه چین نمایش داده شده است .
این مرحله به صـورت شـماتیک درشـکل شـماره ٤ نمـایش داده شده است .
٢. داده هایمربوط به شاخص هایموردمطالعه درپیوست ذکرشده است .