Abstract:
پایه پولی یکی از متغیرهایی است که میتواند بر نقدینگی و تورم اثرگذار باشد. با توجه به اینکه فروش تکلیفی ارز (سقف و مبلغ فروش ارز) توسط بانک مرکزی یکی از مواردی است که میتواند در شرایط مختلف، پایه پولی را تحت تاثیر قرار دهد، این مقاله به بررسی آثار افزایش پایه پولی با تاکید بر فروش تکلیفی ارز توسط بانک مرکزی پرداخته است. روش این مطالعه آمار توصیفی میباشد. نتایج مطالعه حاضر بیانگر این واقعیت است که از سال 1379 به بعد دولت بهجای استقراض مستقیم از بانک مرکزی منابع ارزی بودجه و کسری بودجه خود را از طریق برداشت ارز از خزانه و حساب ذخیره ارزی و فروش تکلیفی به بانک مرکزی و دریافت معادل ریالی آن، تامین کرده که بهدلیل کشش پایین بازار، درصدی از ارز فروش نرفته در پرتفوی بانک مرکزی رسوب نموده و سبب افزایش پایه پولی و رشد نقدینگی شده است که تا حدودی در نرخ تورم سالهای مورد بررسی موثر بوده است.
Monetary base is one of the variables that could affect liquidity and inflation. With regard to the compulsory sale of foreign currency (ceiling and the amount of foreign currency) by Iranian Central Bank is one of things that can affect the monetary base in different circumstances، the paper studies the effect of increasing the monetary base، with emphasis on compulsory sale of foreign currency by the Central Bank. The study is descriptive. Results of the study reflect the fact that from 2000 onwards، the government has provided budget deficit and foreign currency resources through the exchange of Treasury and Foreign Exchange Reserve Account، and receiving the equivalent value of the Rial instead of direct borrowing from the Central Bank that due to the market stagnation، a percent of foreign exchange hasn't been sold and deposited in the Central Bank portfolio and increased the monetary base and liquidity growth which has somewhat affected on the inflation rate in the years studied.
Machine summary:
نتایج مطالعه حاضر بیانگر این واقعیت است که از سال 1379 به بعد دولتبه جای استقراض مستقیم از بانک مرکزی منابع ارزی بودجه و کسری بودجه خود را از طریقبرداشت ارز از خزانه و حساب ذخیره ارزی و فروش تکلیفی به بانک مرکزی و دریافت معادلریالی آن،تأمین کرده که به دلیل کشش پایین بازار،درصدی از ارز فروش نرفته در پرتفوی بانکمرکزی رسوب نموده و سبب افزایش پایه پولی و رشد نقدینگی شده است که تا حدودی در نرختورم سالهای مورد بررسی مؤثر بوده است.
)RAV(evissergeR otuA rotceV o} عمومی بودجه دولت به جامعه تزریق میشود این منابع ممکن است در شرایط که ارزتکلیفی فروش نرود،موجب افزایش پایه پولی و نقدینگی شود که آن هم میتواند تورم را بهدنبال داشته باشد.
دولت از طریق تأمین مالی کسری بودجه سنواتی و نیز اخذ اعتبار درقالب و شکلهای دیگر موجب افزایش بدهی خود به بانک مرکزی و در نهایت گسترشپایه پولی و نقدینگی شده و بانک مرکزی را در دستیابی به هدف ثبات قیمت و کنترلتورم با چالش مواجه کرده است(بانک مرکزی،خلاصه تحولات اقتصادی کشور،سالهای مختلف).
افزایش رسوب ارز ناشی ازسیاستهای انبساطی دولت از طریق جزء خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی بهافزایش پایه پولی منجر شده که نتیجه آن افزایش نقدینگی و تورم است.
علت افزایش این نسبت به افزایش درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت دولت از سال&%06415PVMG064G% 1382 به بعد برمیگردد که به دلیل خرید تکلیفی بخش عمده ارزهای مذکور توسط بانکمرکزی از دولت،و عدم امکان فروش آنها در بازار،در جزء داراییهای بانک مرکزیرسوب شده است.