Abstract:
حکمت متعالیه، درباره سلسله ای از مفاهیم فراطبیعی مانند خدا و اسماء و صفات او ـ مانند علم، قدرت، اراده، مشیت ـ و مفاهیمی مانند عرش، کرسی، لوح، قلم، جاودانگی نفس و حیات آن در برزخ و قیامت و ... سخن می گوید. در این مقاله، روش های شناخت این مفاهیم از طریق عقل و عرفان و وحی؛ و موانع آن مانند محدودیت عقل بشری، و کوتاهی زبان از بیان آن حقایق، و زنگارهای قلبی، و محصور بودن انسان در حصار زمان و مکان بررسی می شود و این نتیجه به دست می آید که با گذشتن از موانع و دست یافتن به آن عوامل، می توان به اندازه توان بشری، حقایق ماوراء عالم حس را دریافت و شناخت.
Machine summary:
"معرفتهای وحیانی،از جهت مطابق با واقع بودن،معرفت روشنی از حقایق را برای دریافتکنندۀ وحی ارائه میدهد؛چون نبی الهی که دریافتکنندۀ وحی است با سرچشمۀ حقیقت متصل میگردد؛اما آنگاه که میخواهد این معرفت وحیانی به مردم منتقل شود و برای آنان بیان گردد؛باید تنزل پیدا کند تا به زبان بشری و مردمی که پیامبر در میان آن قوم مبعوث شده است درآید؛چنانکه خدای سبحان دربارۀ قرآن میفرماید: {/«انه لتنزیل رب العالمین...
بنابراین اگر بخواهیم مفاهیمی را که در عرف بشری بکار میبریم،در مورد خدا و سایر موجودات ماورای طبیعی بکار بریم،باید متوجه باشیم که همانگونه که وجودات فوق مادی،از لحاظ وجودی،وجودی برتر دارند و و وجود به نحو تشکیکی بر همۀ آنها صادق است،اوصاف وجودی نیز همینگونهاند؛یعنی علم،قدرت،اراده،حیات،بینایی و شنوایی و همه صفاتی که کمالات وجودیاند و هم از نظر عقلی و هم به بیان صادق وحیانی در مورد خدا و سایر موجودات قدسی وارد شدهاند،بر آنها به نحو تشکیکی و توسع در مفهوم صادق است.
»(آشتیانی،1370،صص 53-54) &%02023THNG020G% بنابراین فاعلشناسا باید دو گام اساسی بردارند:یکی اینکه خود را از جهت درونی آماده نماید و این آمادگی درونی حاصل نمیشود مگر با تزکیه نفس از رذایل اخلاقی و آراستن آن به فضایل معنوی و ایجاد شوق و محبت در درون خویش برای دریافت این حقایق؛به ویژه عشق به معرفت خدای سبحان و اسماء و صفات او،که افاضهکنندۀ علم و مسبب الاسباب هر فضیلتی است.
نتیجه حاصل سخن اینکه شناخت مفاهیم ماورای طبیعی،بر اصول و ارکانی مبتنی است که فاعل شناسایی باید با قدمهای استوار این راه را بپیماید و آن اینکه: 1-هستیشناسی خود را تعالی بخشیده و از افق ماده و حصار طبیعت خارج گردد و عالم مثال و عقل را درنوردد و به فوق آنها یعنی عالم ربوبی برسد."