Abstract:
در انقلاب اسلامی 1357 ایران، عناصری محوری وجود داشت که با نقش آفرینی خود از یک سو موجبات تضعیف رژم فاسد گذشته را و از سوی دیگر، تحول و حرکت انقلابی را در اقشار مختلف مردم ایران فراهم آورد. شناخت و بررسی این عوامل و کشف رابطه تعاملی و انداموار آن و بدست آوردن چارچوب، قواعد و کارکردهای آن در جهت نیل به ارائه الگویی ویژه در انقلاب اسلامی ایران، کاری است که این مقاله آن را وجه همت خود قرار داده است. در انقلاب اسلامی 1357 ایران، عناصری محوری وجود داشت که با نقش آفرینی خود از یک سو موجبات تضعیف رژم فاسد گذشته را و از سوی دیگر، تحول و حرکت انقلابی را در اقشار مختلف مردم ایران فراهم آورد.
There were pivotal elements in 1978''s Islamic Revolution of Iran playing such roles which led to the derogation of Pahlavi government on one hand، and set the scene for evolution and revolutionary movement in different classes of Iranians، on the other. Recognizing and studying these factors and discovering their interactional and organic relationship as well as gaining their framework، rules and functions toward developing a special design in Islamic Revolution of Iran comprise the matter at which this article is aimed.
There were pivotal elements in 1978''s Islamic Revolution of Iran playing such roles which led to the derogation of Pahlavi government on one hand، and set the scene for evolution and revolutionary movement in different classes of Iranians، on the other.
Machine summary:
از این رو لازم است کمی به بررسی نقش و کارکرد هر یک از این عوامل در وقوع انقلاب اسلامی پرداخته شود: رهبری امام خمینی(ره)متصف به خصال برجسته و نیکوی علمای شیعه و شیوه رهبری او نتیجه سنتی تاریخی برآمده از صدر اسلام بود.
امام با طرح نظریه ولایت فقیه ایدئولوژی انقلاب را ترسیم و با استفاده از شبکه وسیع روحانیت اقدام به بسیج مردم در روند انقلاب کرد و در دوره بعد از انقلاب هم با رهبری جریان انقلابی،نظام پس از انقلاب/نظام جمهوری اسلامی را بنیان نهاد.
از آنجا که برای وقوع هر انقلابی،نیاز به نارضایتی عمیق مردم از وضع موجود لازم است و چون این نارضایتی در دهه 40 و 50 به وجود آمده بود؛حضرت امام خمینی(ره)و شبکه روحانیت با قدرت و نفوذ اجتماعی گسترده خود توانستند این نارضایتی را مدیریت کرده و آن را به سمت تحولخواهی سوق دهند.
روحانیت با استفاده از شبکه وسیع اعضای خود و با استفاده از منابع و عوامل قدرت یاد شده در فوق،دست به سازماندهی نیروهای اجتماعی زدند و فرایند بسیج مردم و حرکت آنها در تظاهرات عمدتا بوسیله روحانیون و به خصوص امام خمینی(ره)امکانپذیر بود.
لذا از عناصر تعیینکننده در پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر رهبری امام خمینی(ره)و شبکه روحانیت انقلابی،حضور همهجانبه مردم بود.
در انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 چند عامل دارای نقش محوری بودند؛از جمله آنها میتوان به رهبری منسجم امام خمینی(ره)،نیروهای اجتماعی قوی و موثری چون روحانیت و شبکه گسترده آن و همچنین حضور همه جانبه مردم و گروههای گوناگون اجتماعی اشاره نمود.
به هر روی،چگونگی وقوع انقلاب اسلامی 57 را میتوان با الگوی مطرح شده در این نوشتار یعنی عوامل محوری(رهبری،روحانیت و مردم)به همراه ایدئولوژی و همچنین متغیرهای تسهیلکننده تبیین کرد.