Abstract:
اختیار معامله، پیش قراردادی است که زمینه و مقدمات انعقاد عقد اصلی را در آینده فراهم می کند. این قرارداد برآمده از نیازهای اقتصادی و بازارهای مالی جهان است و همین نیاز ها و باید های اقتصادی است که بسیاری از اوصاف، احکام و اصول حاکم برآن را ترسیم می کند. از این رو، شناخت ویژگی و اوصاف این قرارداد با توجه به حرکت رو به توسعه بازار های مالی ایران، امری لازم و ضروری است. تعهد به خرید یا فروش از سوییکی از طرفین و ایجاد اختیار خرید یا فروش برای طرف دیگر قرارداد و همچنین، پرداخت عوض برای به دست آوردن چنین اختیاری، از این قرارداد قالبی منحصر به فرد با احکامی خاص ساخته است؛ قالبی که مانند آن را در هیچ یک از عقود بانام مذکور در قانون مدنی و عقود بی نام شناخته شده، نمی توان یافت.
با توجه به ایرادها و شبهه هایزیاد مطرح شده و توصیف های نادرستی که برخی نویسندگان از قرارداد مزبور به عمل آورده اند و همچنین، نظر به اینکه قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران به رغم ذکر نام قرارداد اختیار معامله، به ماهیت و اوصاف این قرارداد اشاره نکرده است، این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی و شمارش مهم ترین اوصاف قرارداد اختیار معامله، به ایرادها و شبهه های مطرح شده در اینباره نیز پاسخ دهد.
Call of option is a pre-contract which paves the way for conclusion of the contract in future. This contract originates from economic needs and in the financial markets of the world; and it is these very economic needs and ought's which determine many of its characteristics، rules، and principles governing it. Given the developing motion of the Iranian financial markets، characteristics of this contract should be known.
Commitment to sell or purchase some item by one of the parties and production of some option for the other party as well as payment to acquire such an option have made this kind of contract an unrivalled arrangement with its own rules. This is an arrangement whose similar can be found in no one of the various contracts mentioned in the Civil Law.
Given the numerous objections and suspicions posed against this contract as well as incorrect description provided for it by some authors، and since in spite of mentioning the call of option، the Law of Iranian Negotiable Exchange has not described the nature and characteristics of this contract،the present study tries to discuss the most important characteristics of the call of option، and provide replies for objections and suspicions posed against it.
Machine summary:
"اختیار خریدار در اعمال حق خرید یا فروش مال،موضوعقرارداد اصلی از مقوله اعمال یا اسقاط حق است که نبادی آن را با جایز بودن قرارداد وامکان فسخ آن یکسان پنداشت؛پس اگر خریدار،اختیار انجام معامله خود را در موعدمقرر در قرارداد اعمال نکند،از حق خود به اختیار صرف نظر کرده است و چنین اقدامیبا نهاد حقوقی فسخ که انحلال قرارداد سابق است،کاملا متفاوت است؛زیرا یکی ازآثار فسخ اشتغال ذمه فروشنده در برابر خریدار نسبت به استرداد عوض معامله یا بدلآن در صورت تلف است(بازگشت به وضعیت پیش از عقد)در حالی که اسقاط حق،&%02210SOHG022G% ایقاعی است که فقط باعث سقوط اختیار خریدار و ابراء ذمه فروشنده میشود،بدوناینکه عهدۀ فروشنده نسبت به«قیمت اختیار»مشغول شود؛به عبارت دیگر،دارندهاختیار با اسقاط حق خود و ابراء ذمه مدیون به طور مستقیم خللی به قرارداد اختیارمعامله وارد نمیسازد،بلکه از نتیجه حاصل از قرارداد مزبور و حقی که از آن برای ویناشی شده است،به اختیار صرف نظر میکند و چنین عملی هیچ ملازمهای با فسخ عقدو آثار ناشی از آن ندارد؛یعنی قرارداد اختیار معامله چون یک پیشقرارداد است،طرفینرا نسبت به اجرای مفاد آن پایبند میسازد،ولی نسبت به انعقاد قرارداد اصلی بهخریدار حق میدهد تا از میان دو گزینۀ انجام معامله یا عدم انجام آن،یکی را به اختیارانتخاب کند.
&%02213SOHG022G% از این دیدگاه،قراداد اختیار معامله را باید عقدی فوری دانست؛زیرا همه اجزایمورد آن در لحظهای که طرفین اراده میکنند،محقق میشود و موضوع اصلی عقد کههمان تعهد به خرید یا فروش در برابر پرداخت عوض آن است،به محض انعقاد عقدحاصل میشود مآلا حق خرید یا فروش برای خریدار قرارداد اختیار معامله نیز بدونارتباط به عامل زمان فورا تحقق مییابد،هر چند اعمال و اجرای این حق در آیندهمحقق شود؛بنا بر این اعتقاد به مستمر بودن عقد مذکور صحیح به نظر میرسد(مؤمن،1382،ص 53)؛زیرا برای اینکه عقدی فوری به شمار رود،لازم نیست تعهدات طرفینبیدرنگ پس از توافق اجرا شود."