Abstract:
تاریخنگاری اسلامی با تدوین سیره ی پیامبر بر مبنای اصول علم حدیث آغاز
شد.سپس تک نگاریهای متعددی تالیف گردید وا زآن پس تاریخنگاری اسلامی
واردم رحله ی جدیدی شد.و ری مهرد ت وجه قرا رگرفت. یک یا زانواع مهم
وقایمنگاری,تالیف تواریخعللومیاست
ابو حنیفه دینوری از جمله مورخان مسلمانی است که بر اساس شیوه ی تاریخ
نگاری عمومی به تالف کتاب |: حبارالطوال پرداخت. در این مقاله» به بررسی
ویژگی های تاریخ نگاری وتاریخ نگری بیش پرداخته شده
است.
نگارنده ب رآن است تااز منظر جامعه شناسی تاریخی» تاریخ نگری مولف رامورد
بحث قرار دهد. نظریه ی مطرح شده در این مقاله چنین است که: دینوری به عناصر
اساسی تحول جوا یعنی تغییرات اجتماعی و انقلاب توجه داشته گر چه عمدتا
به مقوله ی تغییرات اجتماعی پرداخته است ولی به نظر می رسد دینوری» کناب
ابا حبارلطوال ربا هدف نشان دا دن عوامل موثر د رتغییرات اجتماعی تدویننموده که
تاکید اصلی او بر قیام ها وشورش ها(جنبشها ی اجتماعی) به عنوان یک یا زعوامل
مور د رتغیررات اجتماعی یی نآین مطلب لست. با درک پیتش ناریخی دپنوری
میتوان بهانتقادات مطرحشده دریاره یکتاباخبارالطوال پاسخ داد.
Machine summary:
"نکتهی قابل ذکر درباره بخش اول کتاب این است که در مطالب مربوط به تاریخ ایران که&%00109TOMG001G% دینوری از آغاز تا قبل از دورهی ساسانیان به آن پرداخته است اشکالاتی دیده میشود،ازجمله: عدم ثبت دقیق برخی از اسامی،(همان،30 و 32)عدم تفکیک دورههای اساطیری و تاریخی ایران،(همان 51،52،53)بیان مبالغهآمیز و به دور از واقعیت دربارهی اسکندر،(همان،65-54)عدم اشاره به حکومت جانشینان اسکندر در ایران و در مجموع به نظر میرسد که تاریخ ایران در دوره مادها،هخامنشیان تا دوره ساسانی برای دینوری چندان روشن نبوده است.
(همان،424) در پاسخ به این سوال که چرا دینوری به این شورشها و همچنین قیامهای علوی در عصر عباسی نپرداخته است،باید گفت که:با توجه به زمان تالیف کتاب الاخبار الطوال(دوره بعد از خلافت معتصم)درخواهیم یافت که دینوری در دوره تسلط ترکان بر خلافت عباسی و دوران نفوذ و سیطره آنها بر جامعه اسلامی به تالیف کتاب خود پرداخته است،در دورهای که قیامها و شورشهای بسیاری علیه خلافت عباسی شکل گرفت،اما دینوری تنها تا حوادث دوره معتصم را بیان میکند و اصلا به تاریخ دورهی نفوذ ترکان بر دستگاه خلافت و شورشهای آن دوره نمیپردازد؛با آنکه او دست کم تا دوره معتمد عباسی را میتوانسته است بیان کند،اما در آن صورت دینوری نمیتوانسته هدف خود را در کتابش دنبال کند.
به نظر میرسد با توجه به ویژگیهای خاص کتاب اخبار الطوال(در بخش تاریخنگاری به آن اشاره شد)دینوری با هدف بیان تغییرات جامعه اقدام به تالیف کتاب خود نموده و این تغییرات ار در بستر تاریخی آنها مورد توجه قرار داده است."