Abstract:
در تاریخ ماوراءالنهر سیاست و نهاد قدرت با دین که در این منطقه در
شکل صوفیانه اش ظهور یافت ه، پیوند داشته است . وجو د این پیوند مثلثی را در این
سرزمین ترسیم نمود که رابطه مشروعیت ب خش میان اجزاء آن ، تاثیر زیادی در تحولات
منطقه داشته است . نگاهی به نقش نقشبندیان، مهم ترین جزء ساختار سیاسی و دینی فو ق
در جامعه فرارود ، در دوران تجاوز روس ها و رابطه آنها با حکومت و توده های م ردم در
جریان مبارزات ، موضوعی است که در این نوشتار به گون ه ای توصیفی بدان پرداخته شده
است.
Machine summary:
"{o1o}در قرن 11 ق17/ م روسها پس از آنکهجنبههای مختلف را جهت پیشروی در ماوراء النهر مورد بررسی قرار دادند،فعالیتهایخود را به دو روش تنظیم نمودند: مرحله اول،اعزام نمایندگان متعدد برای شناسایی دقیق خانات و برآورد امکاناتمادی و انسانی این منطقه بود و مرحله دوم،پیشروی گام به گام و مرحلهای برای وصولبه قلمرو خانات،از بازگشت آخرین فرستاده روسها به منطقه چیزی نگذشته بود کهنیروهای آنها به دهانه سیحون رسیدند و پیشروی را از خاک خوقند آغاز کردند(کنستنکو،1383،136)اوضاع سیاسی خوقند در این زمان بسیار آشفته بود.
در کنار قدرت و قوت رهبران نقشبندیاین دیار و توانایی بر ایجاد فشار بر حکومت،ظاهرا باید این مطلب را مورد توجه قرارداد که اوضاع سیاسی در این زمان در بخارا بسیار سامانمدتر از خوقند بود و حاکمبخارا نیز مقتدرانهتر عمل میکرد.
nnAoJ 7991,lubnatsI,etutitsni hcraeseR hsidewS,agladzO htebazilE,aisA lartnec dna nretsew o} در هر حال،بر خلاف نهضت شریعت نقشبندیان قفقاز که رهبران آن،از زمان شیخمنصور تا قیام 1920،با روحیۀ جهادی بالا توانسته بودند تماما جریانها و نهضتهای ملی-لیبرال را در خود حل نمایند،در ماوراء النهر با ضعف روحیۀ جهاد و عنصر رهبری،اشکال متفاوتی از مبارزه و مقاومت را شاهدیم که غالبا توسط نقشبندیان این دیار بهمنظور لرزاندن پایههای اقتدار روسها صورت پذیرفته است و اگر همین تلاشهایاندک برای بسیج نیروی مسلمانان توسط رهبران و شیوخ صوفی نبود،این سرزمین درتاریخ خود هرگز خاطرهای باشکوه از مقاومت و ایثار برای حفظ دار الاسلام در برابرتزاریها نداشت."