Abstract:
چند سالی است که اخبار حاشیههای فوتبال به ویژه خارج از استادیومها با خبرهای متن فوتبال برابری میکنند. در میان خبرهای حاشیهای، رفتارهای تماشاگران از جمله خشونتگرایی آنها جایگاه مهمی دارد. در ایران، خشونتگرایی در فوتبال به هیچوجه مانند کشورهای اروپایی نیست؛ اما به تاثیر از هیجانات و حساسیتهای ایجاد شده حول مسابقات داخلی و ملی، تماشاگران و هوادارانی به نسبت خشن در برخی مسابقات، شرایط خشونتباری را بر جمع تماشاگران حاکم کردهاند. پژوهش حاضر با روش پیمایشی، میان 1020 نفر از تماشاگران فوتبال در مسابقات پرتماشاگر کشور انجام گرفته است. در این تحقیق که با هدف شناخت دلایل اجتماعی خشونتگرایی تماشاگران فوتبال آغاز شده است، اثرات سه دسته متغیرهای هویتی، گروهی و وضعیتی بر خشونت در فوتبال مفروض انگاشته شدهاند. یافتهها نشان میدهد که بخشی از دلایل خشونتگرایی و درگیریها در میادین ورزشی را باید در عوامل زیر جستجو کرد: سن افراد (میانگین سن 21 سال)، احساسی بودن رفتار و فعالیتها در جمع تماشاگران، بی نامی، تلقینپذیری و فشار گروه و جمع، مطالعه مطبوعات تیمگرا و تاثیرپذیری از تفاسیر آنها، عملکرد نیروی انتظامی حاضر در میدان، احساس نبود نیروهای کنترل کننده در جمع و بروز رفتارهای عنادورزانه و کینهتوزانه، احساس علاقه و تعلق قطبی و افراطی به یک تیم خاص (تیمگرایی). بنابراین میتوان گفت که خشونت فوتبال ـ در تحلیلی جامعهشناختی ـ تابعی از ویژگیهای خرده فرهنگی تماشاگران، ساختار گروهی جماعت تماشاگر و وضعیت عناصر مداخلهگر در میدان مسابقه (اعم از داور، نیروهای انتظامی و...) است. بدیهی است اگر خواسته شود در راستای مدیریت بهینه فضای تماشاگران و اعمال در رفتارهای خشن آنان تلاشی صورت گیرد، توجه به عوامل مذکور به موفقیت امر کمک میکند.
Machine summary:
"یافتهها نشان میدهد که بخشی از دلایل خشونتگرایی و درگیریها در میادین ورزشی را باید در عوامل زیر جستجو کرد:سن افراد(میانگین سن 21 سال)،احساسی بودن رفتار و فعالیتها در جمع تماشاگران،بینامی،تلقینپذیری و فشار گروه و جمع،مطالعه مطبوعات تیمگرا و تأثیرپذیری از تفاسیر آنها،عملکرد نیروی انتظامی حاضر در میدان،احساس نبود نیروهای کنترل کننده در جمع و بروز رفتارهای عنادورزانه و کینهتوزانه،احساس علاقه و تعلق قطبی و افراطی به یک تیم خاص(تیمگرایی).
مفاهیم و مقیاسهای اساسی تحقیق شامل مفهوم خشونتگرایی در دو سطح نظر و عمل به منزله متغیر وابسته و سایر متغیرهای دیگر در نقش عوامل تأثیرگذار و مستقل بودهاند که هریک با ضریب پایانی قابل قبول عبارتند از:1)خشونتگرایی عاطفی )038/0 aflA( ،2)خشونت عملی )937/0 aflA( ،3)تیمگرایی )38/0 aflA( ،4)احساسی بودن رفتار )28/0 aflA( ،5)جماعت بودن اجتماع تماشاگران )66/0 aflA( ،6)کینهتوزی و عقدهگشایی )417/0 aflA( ،7)ارزیابی نقش داور بر خشونت )16/0 aflA( ،8)ضرورت وجود نیروی انتظامی در ورزشگاه )66/0 aflA( ، 9)ارزیابی تیمگرایی در میان نیروی انتظامی )37/0 aflA( ،10)ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی در ورزشگاه )17/0 aflA( ،11)احساس ناکامی در رسیدن به اهداف تیمی )47/0 aflA( .
ازاینرو در مقام ارائه راهکارهای قطعی و علمی در راستای تخفیف محسوس مشکلات در حوزه ورزش فوتبال نیز برنیامده است؛بلکه بر حسب عوامل شناخته شده و اثرگذار بر خشونت عاطفی و عملی تماشاگران مورد مطالعه،به طرح برخی پیشنهادات و اعمال اجرایی از سوی نهادها و سازمانهای مختلف مرتبط با امر فوتبال میپردازد که به تفصیل در گزارش نهایی پژوهش مذکور آمده است و در اینجا به دلیل پرهیز از تطویل کلام از بیان آنها خودداری میشود."