Abstract:
جهانی که در آن محدودههای شناختهها و ناشناختهها درهم آمیخته شده است، فرد را در برابر عرصهای پرتحرک از نمادها و نشانهها قرار داده است. جهان رسانهای به طور عام و فیلم به طور خاص به عنوان نقطه مرکزی صنایع فرهنگی در کانون توجهات بینالمللی قرار دارد و ابعاد اثرگذاری آن در بسیاری از مباحث آکادمیک مورد توجه است به همین دلیل در رویکرد مطالعات فرهنگی توجه به نحوه ادراک و دریافت مخاطبان از محتوای رسانهای به ویژه فیلم شایان توجه بوده است. فیلم یکی از عرصههای رسانهای است که توجه بدان به عنوان یک ابزار قدرتمند از زاویه اثرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اخلاقی و ... حایز اهمیت است؛ گرچه نباید این مسئله را نادیده گرفت که قدرت فیلم وابسته به نوع برداشت، ادراک و نهایتا دریافت هر مخاطب از محتوای رسانهای است.در این میان ژانر علمی ـ تخیلی به عنوان یکی از ژانرهای پیچیده و مورد توجه جوانان به دلیل پوشش گسترده مباحث مختلف نگاهی ویژه را میطلبد و نحوه ادراک و دریافت جوانان از این ژانر قابل توجه است؛ لذا در این مقاله ما به دنبال تحلیل نحوه دریافت جوانان تحصیلکرده تهرانی از ژانر علمی ـ تخیلی بودیم و هدف تحلیل نحوه اثرگذاری جنسیت و رشتة تحصیلی بر دریافت جوانان از ژانر علمی ـ تخیلی بود. بدین منظور چهار فیلم 2001: ادیسه فضایی، ماتریکس 1، هوش مصنوعی و چهار شگفتانگیز انتخاب شده است و با کمک روش کیفی و تکنیک مصاحبه عمقی با 28 نفر از زنان و مردان تحصیلکرده در رشتههای مختلف مصاحبه صورت گرفته است و نتایج کسب شده حاکی از آن است که زنان علاقهای به این ژانر ندارند؛ جوانان براساس جنسیت و رشته تحصیلی برداشتها و دریافتهای گوناگونی از این ژانر ارائه میدهند و علاوه بر این دو متغیر عوامل دیگری نیز بر دریافت مؤثرند و این ژانر دارای کاربردهای مختلفی است.
Machine summary:
"گرچه این تعهد نسبت به تلویزیون در بین زنان بیش از مردان وجود دارد و همانطور که گفته شد این امر میتواند متأثر از میزان آزادیها و محدودیتهایی که در هر جامعه برای جوانان به تفکیک جنسی وجود دارد و با توجه به فرهنگ و هنجارهای آن جامعه، تعریف میشود متفاوت باشد و همچنین متأثر از نوع گذران اوقات فراغت آنها باشد، اما از آنجایی که بحث اصلی مورد نظر در این پژوهش، تحلیل دریافت ژانر علمی ـ تخیلی است، نمیتوان دلیل کاملا بررسی شدهای را در مورد تمایل افراد تحصیلکرده در رشتههای علوم انسانی و هنر به تلویزیون مطرح کرد و برای ارائه ادله قابل اتکاء، نیاز به پژوهشی با تمرکز بر این موضوع است؛ اما شاید بتوان گفت که میزان اثری که رشتهها در تفکرات انتقادی دارند متفاوت با یکدیگر است و این احتمال وجود دارد که رشتههای فنی دارای اثرات تفکر انتقادی باشند که این نوع تفکر توقع افراد را از سطح تکنولوژی و دانش افزایش میدهد و افراد تحصیلکرده در رشتههای فنی و پزشکی، تمایل دارند که عناصر تکنولوژیکی سطح بالا در فیلم ملموس باشد و یک فیلم سادهای که برای پخش در تلویزیون ایران ساخته میشود نمیتواند این نوع انتظارات را برای چنین مخاطبانی مرتفع سازد و از آنجایی که این باور وجود دارد که منشأ تکنولوژیهای برتر دنیا در کشورهای اروپایی و امریکایی است، افرادی که در رشتههای فنی یا پزشکی تحصیل میکنند، به رسانههای نوین تمایل بیشتری دارند، که یکی از این رسانهها ماهواره است."