نقد و بررسی کتاب ملاصدرا و مابعدالطبیعه: پیمانه بندی هستی Introduction and review

هر چند هدف از نوشتار حاضر تنها بررسی کتاب ملاصدرا و مابعدالطبیعه نیست، بلکه بیشتر نقد تحلیلی مطالب و مدعیات مندرج در آن است، ولی در نگاهی گذرا، ساختار و فصلبندی کتاب به ‌این شرح است: فصل یکم (مقدمات): بخش یکم: علایق روششناختی، بخش دوم: تشکیک وجود. باری نکتۀ دیگر، در مورد کتاب رضوی این است که تحقیق نویسنده در این کتاب تنها محدود به ملاصدرا و زمانۀ او نیست، بلکه وی تلاش میکند تفکر اخیر صدرایی را در مکتبهای قرن نوزده و بیست نیز دنبال کند. رضوی این سؤال را مطرح می‌کند که آیا تشکیک وجود در ملاصدرا تبیین رسا و بسندهای از واقعیت و استدلالی کامیاب است؟ آیا نظریة معنا و هستیشناسی قانعکنندهای از آن بیرون میآید؟ نویسنده استدلال میکند که از آنجا که ارسطو نتوانسته است مفهوم جوهر یا اوسیا (ousia) یا (essence) را توجیه کند، فلسفۀ ارسطویی برنامهای شکست خورده است. حال آیا صدرا توانسته است که تشکیک وجود را توجیه و تبیین کند؟ رضوی عقیده دارد یکی از مسائل اساسی در رهیافت صدرایی نبود استدلال مشخص و معین یا به عبارت دیگر برهان لمی است. سجاد رضوی بحث خود را چنین ادامه می‌دهد که دو مکتب منتقد جدی دیگر فلسفه صدرایی عبارتند از فلسفۀ شیخ احمد احسایی و مکتب متأخر تفکیک علوم که به «مکتب تفکیک» مشهور است. پیروان مکتب تفکیک در این انتقاد اساسی با احسایی توافق دارند که برخلاف ادعاهای ملاصدرا دایر بر اینکه فلسفه او در آموزههای نبوی ریشه دارد، دیدگاههای فلسفی او با آموزههای پیامبر و امامان شیعه تعارض آشکار دارد و ناسازوار است.