Abstract:
علم پیشین خدا به کائنات از مباحث چالش زای کلامی و فلسفی در سده های متمادی گذشته می باشد. موافقان با ادله متعدد و متقن به اثبات مدعای خود پرداخته اند. مخالفان نیز با ادله متعدد در مقام نقض ادعای علم پیشین بر آمده اند. در این مقاله ادله معروف و مهم مخالفان مورد تحلیل و نقد قرار می گیرد.
One of the challenging discussions in theology and philosophy is God's former knowledge of the universe. There have been and there are pros and cons of this subject among the theologians in frequent decades. The pros have proved their claim with various substantial demonstrations. On the other hand the cons have tried to refute God's former knowledge with various reasons. The known and important reasons of the cons will be analyzed and criticized in this article.
Machine summary:
دليل دوم : علم پيشين ناسازگار با قدرت و ربوبيت الهي يکي ديگر از ادلۀ منکران ، ادعاي لزوم جبر از علم پيشين است که چنين علمي موجـب مي شود افعال خداوند متصف به جبر شود؛ به اين صورت که چون خدا پيش از خلقت به اصل خلقت و نحوه و جزئيات آن عالم و آگاه است ، خلقت و جزئيـات آن بايـد بـر اساس و شاکلۀ علم پيشين واقع گردد، وگرنه علم خدا جهل خواهد بود.
دليل سوم : علم پيشين ناسازگار با اصل اختيار دليل ديگر منکران از بخش اول دليل پيشين ترکيب يافته است ؛ به اين معنا که لزوم جبر از علم پيشين خدا نه تنها افعال خدا را متصف به جبر مي کند، بلکه افعـال انسـان را نيـز دربر مي گيرد؛ يعني انسان نيز در افعالش مجبور و موظف به رفتار و عمل بر اساس علم پيشين الهي بوده ، قدرت اختيار فعل خود از جمله عبادت خدا را نـدارد کـه لازمـۀ آن ، بطلان عبوديت در ناحيۀ انسان است (فخر رازي ، همان ، ص ١٦٧-١٦٨).
٢. لوئيس دمولينا: اين چنين نيست که چون خداوند، به امور متکي بر اراده مخلوق از پيش علم دارد، امور مزبور واقع مي شوند، بلکه بر عکـس ، چـون چنـين امـوري بـه واسـطه آزادي اراده و اختيار واقع خواهند شد، خدا به آنها عالم است ؛ لذا اگر قرار باشد ضد آنها واقع شـود، علم پيشين الاهي نيز به ضد آنها تعلق خواهد گرفت (نقل از: همان ، ص ٢٧١/ سـعيدي مهر، ١٣٧٥، ص ٥٢).