Abstract:
این مقاله در صدد بررسی سه مسئله پیرامون احیای زمینهای موات است. در ابتدا با استفاده از چهار دسته روایات، اثبات میشود که زمینهای موات به حسب طبیعت اولیه شان ملک امام معصوم)ع( است. سپس به بررسی چگونگی تملیک زمین پس از احیای آن پرداخته شده و با بررسی چهار دسته از روایات و جرح و تعدیل میان آنها اینگونه نتیجه گرفته میشود که تمام زمینها بعد از احیا نیز به صورت مطلق در ملکیت امام)ع( باقی میماند و کسی که در آنها تصرف میکند، در صورتی که اجرت معینی از سوی امام)ع( برای زمین مشخص نشده باشد باید اجرة المثل آن را به امام پرداخت کند، البته به جز شیعیان. مسئله سومی که مقاله به آن پرداخته این است که اگر شخصی زمینی را احیا کند و سپس آن را رها کرد تا دوباره تبدیل به موات شود در صورتی که از اصل زمین اعراض کرده باشد فرد دومی که زمین را احیا میکند نسبت به زمین اولویت دارد ولی اگر فرد اول از اصل زمین اعراض نکرده و فقط نسبت به کارکردن روی زمین اهمال کرده باشد خود او نسبت به زمین سزاوارتر است.
Machine summary:
سپس به بررسی چگونگی تملیک زمین پس از احیای آن پرداخته شده و با بررسی چهار دسته از روایات و جرح و تعدیل میان آنها اینگونه نتیجه گرفته میشود که تمام زمینها بعد از احیا نیز به صورت مطلق در ملکیت امام)ع( باقی میماند و کسی که در آنها تصرف میکند، در صورتی که اجرت معینی از سوی امام)ع( برای زمین مشخص نشده باشد باید اجرة المثل آن را به امام پرداخت کند، البته به جز شیعیان.
مسئله دوم، چگونگی ملکیت زمین پس از احیاء: بعد از اینکه اثبات کردیم زمین موات اصلی برای امام است، نوبت به بحث از مسئله دوم میرسد که اگر شخصی زمین مواتی را احیا کرد، آیا ملکیت امام بر زمین موات به سبب احیای زمین به شخص احیاء کننده منتقل میشود یا اینکه ملکیت اصل زمین به او منتقل نمیشود ولی او نسبت به بقیه افراد اولی و سزاوارتر در تصرف این زمین است؟ تفاوت بین این دو معنی در آثار مترتب بر هریک آشکار است؛ زیرا اگر شخص با احیای زمین، مالک آن شود خراج بر او لازم نیست، ولی اگر فقط اولویت در تصرف را داشته باشد، پرداخت خراج بر او واجب است؛ زیرا او در مال امام تصرف کرده است و امام)ع( میتواند اجرت زمین را از او بگیرد.