Abstract:
اصلیترین هدف خداوند از نزول قرآن کریم هدایت انسانهاست و اساسیترین آموزه در این مسیر توحید میباشد که پایۀ تمام تعالیم دیگر قرآن است و غایت آن رساندن انسانها به سعادت است. اساس معرفت توحیدی در تحقق این هدف، توحید الوهی میباشد که بر توحید ربوبی استوار است. برای اینکه این آموزه به شکل صحیح در اختیار مردم هر عصری قرار گیرد باید به رصد نحوۀ آموزش توحید ربوبی خداوند به بندگان، در سورههای نخستین قرآن که بر این آموزه تأکید بیشتری شده است، پرداخت. به همین جهت در این مقاله سعی بر آن است تا شاخصههای توحید ربوبی پروردگار و همچنین شیوههای بیان آنها و نحوۀ هدایت بشر بهسوی این آموزه مورد کنکاش قرار گیرد تا الگویی از آن استخراج گردد.
Machine summary:
"قلم نعمتی است که در اولین آیات نازل شده آیات اول تا ششم سوره علق (مهدویراد، 1384: 72) نیز بهعنوان ابزار تعلیم خداوند معرفی گردیده است؛ زیرا نه تنها با قلم حقایق تاریخی آشکار میگردد بلکه قلم مهمترین وسیله برای هدایت انسان در آگاه ساختن او به آثار پروردگارش و آشکار کننده ضعف و ناتوانی اوست (خامهگر، 1386: 301 ـ 299) تکیه داشتن وحی بر قرائت و تعلیم با قلم به جهت ترغیب به کسب علم است (سید قطب، 1412: 6 / 3655) تا با آن مردم بیشتر به خود و اطرافشان شناخت پیدا کنند و به تبع آن پروردگار خود را دریابند.
درباره اینکه در اولین سوره نازل شده (علق) به دو نعمت خلق و تعلیم با قلم اشاره و در دومین وحی نازل شده نیز بر نعمت قلم به شدت تأکید شده است، شاید بتوان چنین گفت خداوند بعد از خلق انسان، اندیشه او را متذکر شده؛ زیرا قلم آشکار کننده اندیشه است و همین اندیشه خود شاهکار عظیم خلقت اوست که اگر کمی مورد توجه و تفکر قرار گیرد بزرگترین نشانه بر ربوبیت آفریننده خویش است.
مقایسه روش تربیتی قرآن مقایسه بین دو گروه و دو قطب مثبت و منفی در برابر یک حقیقت است که آن حقیقت در اینجا ربوبیت پروردگار است، (همان) بنابراین در این سوره همانگونه که فرجام مکذبان را بیان کرد عاقبت نیک پرهیزکاران را نیز مورد اشاره قرار داده است و شاید سر اینکه ابتدا فرجام ناگوار مخالفان را بیان میکند این است که آدمی به پیروی هوای نفس به علت آسانی و لذت آنی بیشتر به مخالفت تمایل دارد."