Abstract:
در این مقاله سعی شده است تا نحوه تدوین کتاب درسی و مطالعات جغرافیایی با توجه به روشها و ابزارهای مورد استفاده بررسی شود. در دوره باستان در مطالعات جغرافیایی از ریاضیات و هندسه بهره گرفته میشد؛ اما در قرون وسطی به علت نگرش ارسطویی و بطلمیوسی و تسلط مسیحیت کلیسایی، استفاده از روشهای کمّی جای خود را به تخیلات داد. از قرن هفدهم تا دهههای 1950 و 1960 جغرافیا تحت تاثیر مکتب جبرگرایی جنبه توصیفی یافت و بعد از آن تاکنون در این زمینه از روشهای کمّی استفاده میشود. اما به علت اشکالات ناشی از تاکید بیش از حد بر روشهای کمّی، امروزه مطالعات جغرافیایی و کتب درسی بین مکتب پوزیتیویسم و پدیدارشناختی قرار دارد. گروه جغرافیای سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) نیز در این مسیر گامهایی برداشته و کتب درسی متعددی مبتنی بر روشهای کمّی و روشهای کیفی منتشر کرده است. جغرافیا در تحلیل فضا و تبیین سازمانبندی فضا از روشهای کمّی بهره میجوید و در تحلیل موضوعات بر اساس ارزشها و مفاهیم و تجربههای انسانی از روشهای کیفی استفاده میکند.
Machine summary:
ir چکیده در این مقاله سعی شده است تا نحوه تدوین کتاب درسی و مطالعات جغرافیـایی بـا توجـه بـه روشها و ابزارهای مورد استفاده بررسی شود.
گروه جغرافیای سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سـمت ) نیز در این مسیر گامهایی برداشته و کتب درسی متعددی مبتنی بر روشهای کمّـی و روشـهای کیفی منتشر کرده است .
جغرافیا در تحلیل فضا و تبیین سازمان بنـدی فـضا از روشـهای کمّـی بهره میجوید و در تحلیل موضوعات بر اساس ارزشها و مفاهیم و تجربه های انسانی از روشهای کیفی استفاده میکند.
بدین ترتیب ، استفاده از روشهای ریاضی ، تکنیکهای آماری ، نظریـه هـای معیـاری و وام گیری از سایر علوم در مطالعات جغرافیایی ، مانند آب و هوا، اشکال ناهمواریها، فعالیتهای اقتصادی و چگونگی سکونتگاههای انسانی و از این قبیل متداول شد.
بنابراین ، در مطالعات جغرافیایی به روش کمّی بایستی به مواردی چون : انتخاب دقیق الگو، بومی سازی ، ترکیبی از چند الگو یا الگو و روشهای آماری یا الگو و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و داده های ماهوارهای و غیره توجه کرد تا بهترین نتیجه به دست آید.
phenomenology درآمدی بر روشها و فنون میدانی جغرافیا (لونسبری و آلدریچ ، ١٣٨٥)؛ جغرافیا ترکیبی نـو (هاگت ، ١٣٨٧ و ١٣٨٨)؛ روشهای تحقیق در جغرافیـای انـسانی (لیندسـی ، ١٣٨١)؛ سیـستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامـه ریـزی توریـسم (فـرج زاده ، ١٣٨٤)؛ تکنیکهـای اقلیم شناسی (فرج زاده ، ١٣٨٦) و درخصوص روش کیفی کتب روشهای تحقیـق کیفـی در جغرافیای انسانی (های ، ١٣٨٨)؛ نظریه های توسعه روستایی (پاپلی یزدی و ابراهیمـی ، ١٣٨١) و غیره .