شعر ملی، شعر متعهد، شعر اعتراض Conversation and interview

به نظر شما چه شعری ملی است و چه شعری شعر اعتراض؟ وجه ممیز شعر اعتراض یعنی شعر برخاسته از اعتراض و نامرادی‌های یک ملت خصوصا در حوزه ی سیاسی و شعر ملی که ممکن است صرفا وجوه ایجابی احساسات شاعر در آن تجلی پیدا کند (گزاره‌هایی مثل «چو ایران نباشد تن من مباد») از نظر جناب عالی چیست؟ آیا می‌توان شاملو، سلطان پور یا گلسرخی را به واسطه ی شعرهای معترضانه‌شان علیه حکومت وقت، از شاعران شعر ملی به حساب آورد؟ شعر اعتراضی در مقایسه با شعر ملی وجه سیاسی بارزتری دارد، مثلا در کارهای شاعران دوره‌ی مشروطه و عصر پهلوی نظیر اشرف‌الدین گیلانی، عارف قزوینی، میرزاده عشقی، بهار، فرخی یزدی ودیگران سادگی زبان و صراحت لهجه و اتخاذ مواضع آشکار سیاسی و ایدئولوژیک حتی در حد شعار ویژگی شعر اعتراض است. شعر و شعار ملی، نظیر سطری که نقل کردید، حتی برای نظام‌هایی که دغدغه‌ی ملی‌گرایی ندارند عنداللزوم، به صورت ابزار علیه شاعران اعتراض به کار می‌رود، که از آن ها به «بی‌وطن» و «وطن‌فروش» و نظایر آن تعبیر می‌شود. این شاعران اسطوره‌هایی را که محور ارزش‌های قومی و ملی و نژادی است مثل شاعران دوره‌های سامانی اساس کار قرار نداده‌اند و می‌توان آن ها را در کنار حافظ و خیام قرار داد، چرا که در شعر این دو هم اعتراض به ریاکاری و ناپایداری جهان دیده می‌شود. حالا باید دید شعر حافظ، خیام، فردوسی، الیوت و ده‌ها شاعر دیگر کاری جز لذت بخشیدن ندارد؛ یعنی در کار هنرمندان بزرگ از طرح مسائل انسان و فلسفه و تاریخ خبری نیست؟» به نظر شما در شعر غیر متعهد نمی‌توان از تعهد (انسان، فلسفه یا تاریخ) سراغ گرفت؟ اگر منظورتان به کارگیری نماد و تمثیل و استعاره برای القای مفهوم وطن است من ایرادی در آن نمی‌بینم.