Abstract:
روندهای اخیر در کشور نشان می دهد نظام آموزش عالی با چالش های جدی مربوط به کیفیت مواجه است. طراحی و اجرای برنامه های مناسب برای رفع این چالش ها به عهده دولت و غالبا از طریق خط مشی های عمومی است. فصل دوم برنامه پنجم توسعه کشور در بردارنده خط مشی های آموزش عالی است. برنامه هایی که بر اساس مبانی علمی می باید مبتنی بر درک صحیح از روابط و حلقه های علی باشد. پویایی سیستم ها روشی است که با در نظر گرفتن این روابط به تحلیل خط مشی ها کمک می کند. در ایران به دلایلی نظیر نبود منابع اطلاعاتی یکپارچه مورد نیاز و دشواری سنجش روابط کیفی چنین تحلیل هایی در برنامه پنجم انجام نشده است. مقاله حاضر به دنبال تحلیل چالش کیفیت آموزش عالی در برنامه پنجم با بهره گیری از رویکرد پویایی سیستم ها است تا به بهبود فرایند سیاست گذاری عمومی و اجرای آن کمک نماید. بدین منظور متغیرهای اصلی مرتبط با کیفیت در برنامه با بهره گیری از نظر خبرگان شناسایی شده و مبنای مدل سازی و شناخت حلقه های علی قرار گرفته است. نتایج تحلیل ها بیانگر فقدان توجه کافی به تاخیر زمانی در برخی از برنامه ها است که منجر به عدم اثربخشی بسیاری از برنامه ها به خصوص ارتباط صنعت و دانشگاه، اشتغال فارغ التحصیلان و مهارت های کسب و کار، خواهد شد. رفتار نوسانی متغیرهای کیفی، نتیجه مورد انتظار این عدم توجه است و باید برای رفع این مشکل تمهیداتی اندیشیده شود. برخی از این تمهیدات به عنوان پیشنهادهای تحقیق بیان شده است.
Recent trends in the country show that the higher education system faces serious challenges related to quality. The government often through public policies is in charge of planning and implementation of suitable plans to remove these challenges. The Second Chapter of the Fifth Development Plan deals with higher education policies. On the basis of scientific principles، these plans should be based on proper understanding of causal relations and links. System Dynamics is a useful method which facilitates the analysis of policies based on these relations. Due to certain reasons such as lack of integrated information sources and difficulty of measuring qualitative relations، such analyses have not been conducted with regard to the Fifth Development Plan. The present article is an attempt to analyze the challenge of quality of higher education in the Fifth Development Plan through system dynamics approach in order to assist the improvement of the processes of public policymaking and their implementation. Hence، the main variables related to the quality have been identified by relying on the experts views and are used as a basis for modeling and identification of causal links. The findings of the analyses show that there is lack of attention to time delays in some plans which has caused ineffectiveness of most of the plans، particularly with regard to the relationship between industry and university، employment of graduates and business skills. The fluctuating behavior of qualitative variables is one of the expected reasons of this inattention and hence some measures should be taken to solve this problem. Some of these measures have been proposed as suggestions of this study
Machine summary:
"به این منظور،پویایی سیستمها2 تکنیک پیشنهادی مقاله خواهد بود که با در نظر گرفتن روابط علت و معلولی بین عوامل و مؤلفههای تأثیرگذار بر کیفیت در خطمشیهای آموزش عالی برنامه پنجم توسعه(مسئله موردنظر برای مدلسازی پویا)به تحلیل آنها کمک خواهد کرد3.
5. مدلسازی پویای کیفیت در خطمشیهای آموزش عالی برنامه پنجم با بهرهگیری از پویایی سیستم براساس آنچه در بخشهای قبلی ارائه شد،استفاده از پویایی سیستمها برای تحلیل خطمشی آموزش عالی و بهعنوان ارزیابی پیش از و در حین اجرا باید مبتنی بر مراحل تصریح شده این تکنیک باشد.
تبیین مدل مفهومی با دقت در شکل 1 میتوان دریافت که پنج حلقه تقویت کننده اصلی تبیین کننده روابط پویای متغیرها شناسایی شده است:در حلقه تقویت کننده اول (R?) وجود منابع مالی باعث ارتقاء کیفیت پژوهشها خواهد شد و این به نوبه خود رابطه دانشگاه را با صنعت و دستگاههای اجرایی در پی خواهد داشت(بهطور خاص تعداد پژوهشهای کاربردی)و بدین ترتیب این حلقه با تأثیر مثبت رابطه دانشگاه با صنعت و دستگاههای اجرایی بر منابع مالی ادامه پیدا خواهد کرد؛بدیهی است تأثیر اخیر پس از تأخیر زمانی بیش از یک سال اتفاق خواهد افتاد.
افزایش تعداد دانشجویان در مسیر اول خود باعث جابهجایی برخی شاخصها در حوزه آموزش عالی میشود که یکی از مهمترین آنها که در برنامه پنجم توسعه صراحتا مورد تأکید قرار گرفته است«نسبت عضو هیئت علمی تمام وقت به دانشجو»است.
حالت محتمل بهرهگیری از فارغالتحصیلان تحصیلات تکمیلی نظام آموزش عالی است که این در شرایطی مفید خواهد بود که فارغالتحصیلان کیفیت لازم برای عضویت در هیئت علمی را داشته باشند (1).
A pilot System Dynamics Model to Capture and Monitor Quality Issues in Higher Education Institutions: Experiences Gained."