Abstract:
مخزن فراساحلی پارس جنوبی یکی از بزرگ ترین ذخایر گازی جهان است. این مخزن فراساحلی به صورت مشترک در مرز ایران و قطر قرار گرفته که بهره برداری از این مخزن، گام مهمی در راستای توسعه¬ی اقتصادی کشور محسوب می شود. در این مقاله به دنبال مدل سازی مسیر بهینه¬ی استخراج از این مخزن در شرایط رقابتی و انحصاری و تخمین این مدل ها هستیم مشترک بودن این مخزن با کشور قطر بر اهمیت دستیابی به این مسیر بهینه می افزاید. از سویی از آنجا که بهره برداری از این ذخایر منتج به حفاری و استخراج در اعماق بالای دریا می شود و تمام فعالیت های حفاری و استخراج در کشور میزبان صورت می گیرد، لذا در صورت انعقاد قراردادهای توسعه ای و استخراجی با شرکت های بزرگ نفتی و گازی داخلی یا خارجی باید مفادی مبنی برمحدودیت های زیست محیطی در قرارداد لحاظ شود که مبتنی بر آنها شرکت طرف قرارداد به تلاش برای استخراج از مخزن با کم ترین آلودگی برآمده و به دنبال استفاده از تکنولوژی های جدید در فعالیت های اکتشافی و استخراجی باشد. لذا محدودیت های زیست محیطی در قالب دو سناریو وارد جریان مدل سازی شدند. در ادامه به تخمین مسیر بهینه¬ی استخراج و قیمت با استفاده از مدل های نظریه پردازی شده و داده های مربوط به سال های 1381-1391 می پردازیم. لازم به ذکر است که در تخمین مدل با استفاده از داده های تجربی محدودیت زیست محیطی لحاظ نگردیده و تنها در راستای مدل سازی در نظر گرفته شده اند. در نهایت بیان می گردد که اعمال محدودیت های زیست محیطی به عنوان یکی از مفاد قراردادها به طور غیرمستقیم به میزان استخراج از مخزن خواهد افزود
South Pars offshore resource is the biggest gas resource of world. This offshore resource is cooperating with Ghatar and extraction from this resource is the main mean for Iran economic growth. In this paper we want to model optimal extraction path of this resource in competitive and monopoly conditions and estimate these paths. But because extraction of this resource is from the bottom of see and all of extraction and drilling process are in owner resource country which causes to environmental damages. Therefore we should improve some environmental restrictions on Investor Company، which these extractions induce Investor Company to use from some new technology in drilling and extraction process. We model environmental extraction as two scenarios and estimate optimal path of extraction and price with data 2002-2012. We do not apply environmental restrictions in estimation and apply them only in modeling. Finally we conclude that these environmental restrictions cause to improvement of optimal extraction indirectly.
Machine summary:
از سویی از آنجا که انجام فعالیت های حفاری در عمق بالای آب بسیار پرهزینه هستند و اعمال محدودیت های زیست محیطی بر هزینه انجام این فعالیت ها میافزاید، شرکت طرف قرارداد همکاری، به صورت توسعه ای و حفاری به دنبال استفاده از تکنولوژی و دانش فنی پیشرفته برخواهد آمد که همین امر زمینه ساز گسترش بهره برداری بیشتر از این مخازن فراساحلی خواهد بود که در نتیجه مسیر بهینه استخراج از این مخازن را بهبود خواهد داد.
(لیتی و لین ، 2 (2012 با استفاده از روابط (٨) و (٩) مسیر بهینه قیمت در حالت رقابتی در سناریوی اول را با وجود محدودیت زیست محیطی استخراج میکنیم : c سناریوی دوم در این سناریو فرض میکنیم که هزینه ی درونیسازی آلودگی توسط شرکت استخراج کننده به صورت (K)C٣ است و K (آلودگی) تابعی از میزان استخراج و تعداد چاه های حفر شده میباشد و با افزایش میزان استخراج و حفاری بر میزان آلودگی افزوده میشود.
در راستای مقایسه ی مسیر بهینه استخراج در حالت بازار انحصاری و در سناریوهای اول و دوم میتوان نتیجه گیری نمود که در سناریوی دوم چون در حقیقت محدودیت زیست محیطی بیشتری بر استخراج کننده مخزن تحمیل میگردد لذا هزینه درونیسازی آثار خارجی بیشتر بوده و در نتیجه میزان استخراج کمتر خواهد بود.
با استفاده از روابط (١٦) و (١٧) مسیر بهینه ی پویای چاه های اکتشافی به صورت رابطه زیر به دست میآید: fw در پایان این بخش ذکر این نکته ضروری است که استفاده از تکنولوژیهای جدید و پیشرفته توسط شرکت طرف قرارداد، گام موثری در راستای کاهش آلودگیهای ناشی از اکتشاف و استخراج خواهد بود که قاعدتا استفاده از این تکنولوژیهای پیشرفته آثار منفی درونیسازی آثار خارجی ناشی از آلودگیهای زیست محیطی را کاهش خواهد داد.