زورق بی بادبان بر اقیانوس Introduction and review

"چنین تفسیری از مفاهیم،و توسعه آن،به هیچ گروهیاختصاص دارد و در عرف لغویان،وضع اولیه،معنایی است کهعرف مردم می‌فهمند در میان عارفان نامی،نخستین کسی که از این دیدگاه به نفیمجاز پرداخته،محیی الدین ابن عربی(م 638)در«فتوحات مکیه»است که مخالفت با مجاز را به محققان اهل کشف نسبت می‌دهدو می‌گوید:«ما در قرآن،استعمال مجاز را نفی می‌کنیم،بلکهمحققان اهل کشف وجود آن را در کلام عرب نفی کرده‌اند،هرچنداز دیدگاه اهل نظر،قرآن به زبان عربی آمده و به همان روال سخنگفته و استعاره و مجاز به کار رفته است». در حقیقت امام خمینی(ره)منکر استعمال مجاز نیست،بلکهمعتقد است مواردی که مجاز است دانسته شده،از قبیل مجاز نیستو در نتیجه در نظر کسانی که با تفسیر عرفانی به سراغ مصادیق مفاهیمو مراتب حقایق می‌روند،معانی این الفاظ در ازای همان جهتکمالی،مثلا در صفات الهی،موضوع حقیقت است. هرچند ایشان این رأی با این شفافیت بیان نکرده،اما با همین روش از نفی مجاز بهشدت دفاع کرده است و بحث تئوریک آن را در کتاب«روش علمی در ترجمه وتفسیر قرآن مجید»(ص 5 و 73 و 89)و«تفسیر روشن»(ج 1،مقدمه ششم)آورده و در عمل در کتاب«التحقیق فی کلمات القرآن»و نقد کتاب«تلخیص البیان»شریف رضی و پاسخ به شبهات آن(روش علمی،ص 50)این نظریه را به کار بردهو انگیزه خود را آشکار نفی مجاز دانسته است. نکته مهم در گرایش جناب آقایمصطفوی،توجه ایشان به مباحث عرفانی و وحدت نظر با امام خمینی در این شیوهاز تفسیر واژه‌هایی است که دو چهره مادی حسی و چهره معنوی غیبی دارد."