Abstract:
انسان موجودی است که علاوه بر دارا بودن ویژگی های جسمانی از ویژگی های روحانی که برخاسته از نفس مجرد اوست نیز برخوردار است. یکی از پیامدهای مرتبه تجردی انسان ظهور پدیده های فراطبیعی است. چگونه ممکن است که انسان از وقایع آینده باخبر می گردد و کارهایی انجام می دهد که ابزار و زمینه پیدایش آن فراتر از ماده و قوانین آن جای دارد. اگرچه فیلسوفان مسلمان ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا و برخی از پیروان آن ها در تحلیل چنین پدیده هایی دیدگاه های یکسان و همانندی ارایه نموده اند و جملگی صدور این آثار را تنها از نفس مجرد امکان پذیر دانسته اند، اما برخی چون ملاصدرا با مبانی ویژه خود از جمله «تجرد قوه خیال» شاخص مناسبی برای پیدایش این پدیده ها مشخص نموده-اند.
Man is a being that has spiritual characteristics which are derived from his immaterial soul as well as having physical ones. One of the consequences of human abstractive degree of human being is the emerging of supernatural phenomena. How is it possible that people are aware of future events and do things that the tools and the field of their emergence are beyond the matter and its laws? Although the Muslim philosopher: Ibn Sina، Suhrawardi and Mulla Sadra and some of their followers have presented similar views in the analysis of such phenomena and all of them think that the issuance these effects are possible only from immaterial soul، Mulla Sadra based on his own principles، including “abstraction of imagination faculty” has determined a proper criterion for production of these phenomena.
Machine summary:
"اگرچه فیلسوفان مسلمان همچون ابنسینا، سهروردی و ملاصدرا و برخی از پیروان آنها در تحلیل چنین پدیدههایی دیدگاههای یکسان و همانندی ارائه نموده و جملگی صدور این آثار را تنها از نفس مجرد امکانپذیر دانستهاند، برخی چون ملاصدرا با مبانی ویژة خود از جمله «تجرد قوة خیال» شاخص مناسبی برای پیدایش این پدیدهها مشخص کردهاند.
هنگامی که انسان به خواب میرود نفس به عالم خویش متوجه میگردد بدون آنکه بدن مادی و قوای نفس از حرکت باز مانند؛ زیرا انسان در هنگام خواب لذت و درد را احساس میکند و یا حتی مطلبی علمی را ادراک مینماید و این نشانة استقلال نفس از بدن است و از این روست که برخی خواب دیدن را دلیل بر تجرد نفس دانستهاند؛ زیرا پدیدههایی چون لذت، درد و ادراک بدون نیاز به بدن مادی صورت میپذیرند و نیز حقایق گذشته و آینده از فراماده برای انسان پدیدار میگردند (الهی قمشهای، 1345: 165).
خلاقیت فلسفی که همان آفرینش بدون ماده است (ابنسینا، 1966: 269) زمینة تبیین عقلانی پدیدههای غیر طبیعی را فراهم میگرداند؛ زیرا نفس از عالم ملکوت یا همان عالم امر و ابداع است (صدرالدین شیرازی، بیتا: 1/264ـ 265؛ استرآبادی، 1358: 276ـ277) و دستکم میتواند در ذات خود صوری را بیافریند و برخی از نفوس نیز که از توانایی لازم برخوردارند میتوانند آنها را تحقق خارجی بخشند و یا در افراد تأثیراتی گذارند که برای اشخاص دیگر به طور طبیعی امکانپذیر نباشد؛ برای نمونه بیماری را شفا دهند یا کسی را بیمار گردانند؛ شخصی را به خواب ببرند یا با سحر و شعبده عمل غیر واقعی را واقعی جلوه دهند."