Abstract:
اولویت ها و اهداف سیاست خارجی کشورها مستقیما تابعی از ساختارهای درونی خویش اعم از شرایط ژئوپلیتیک، نیازهای داخلی، قدرت ملی و تهدیدهای امنیتی، نگرش نخبگان حاکم و نیز کیفیت ساختار نظام بین الملل است. تاجیکستان نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست؛ عوامل و متغیرهای متعددی در سه سطح فردی، ملی و بین المللی بر سیاست خارجی این کشور تاثیر می گذارند. از این رو، یکی از منابع تعیین کننده سیاست خارجی تاجیکستان ویژگی ها، خصوصیات و عوامل داخلی این کشور می باشد به گونه ای که درک و فهم ماهیت و رفتار سیاست خارجی تاجیکستان، مستلزم شناخت مولفه های داخلی تاثیر گذار بر این کشور است.
هدف اصلی این مقاله واکاوی مولفه های شکل دهنده و تاثیرگذار داخلی بر سیاست خارجی تاجیکستان است. در واقع هدف، پاسخگویی به این پرسش اساسی است که عوامل و مولفه های داخلی چه تاثیری بر سیاست خارجی تاجیکستان دارد، می باشد؟
Priorities and foreign policy objectives are directly functions of their internal structures such as geopolitical context، domestic needs، power and national security threats، the attitude of the ruling elite and the situation of international system''s structure. Tajikistan is no exception to this general rule. A variety of factors and variable are affecting foreign policy at three levels of individual، national، and international foreign policy influence. Hence، one of the defining features of the foreign policy of Tajikistan is domestic factors and characteristics، so that understanding the nature and behavior of Tajikistan''s foreign policy requires understanding of internal factors affecting this country. This paper analyzes the factors affecting the domestic and foreign policy of Tajikistan. The goal is to answer the fundamental question: “How domestic factors affect Tajikistan''s foreign policy?”
Machine summary:
"جالب توجه است که در این مورد سرگی ایوان اف،معاون نخستوزیر روسیه و دمیتری مدودیف رئیس جمهور وقت روسیه گفتهاند،روسیه در مسائل هیدرو انرژی آسیای مرکزی از موضع ازبکستان حمایت میکند )8002,votubaK( و البته باید توجه داشت که در مورد بهرهبرداری از منابع آبی نیز تاجیکستان به دلیل ضعف اقتصادی به سرمایههای خارجی و به دلیل ضعف امنیتی به حمایت مسکو نیازمند است،زیرا در حالی که ازبکستان به شدت مخالف اجرای طرحهای مهم انرژی در تاجیکستان است،حضور نظامی روسیه تضمینی برای جلوگیری و مقابله با هر نوع اتفاقات از جمله حمله هوایی به واحدهای انرژی و اقتصادی این کشور است )8002,AEI( .
باید توجه داشت که تاجیکستان در همسایگی کشوری چون افغانستان با مشکلات مواد مخدر،قاچاق اسلحه و عدم ثبات داخلی و همچنین ازبکستان کشوری که خواهان ایفای نقش برتر در منطقه میباشد قرار دارد و البته تاجیکستان بهتنهایی توان مقابله با هیچ کدام را ندارد و همین موضوع باعث گردیده که امام علی رحمان همچنان در سیاست خارجی رو به سوی روسیه داشته باشد.
کشور تاجیکستان نیز از این اصل مستثنی نمیباشد،اما این کشور به دلیل ضعف شدید امنیتی و اقتصادی که جنگ داخلی 1992-1997 آنها را تشدید کرده و باعث ورود ارتش روسیه به این کشور گردید در عرصه سیاست خارجی دارای اولویتهای خاصی میباشد؛ازجمله اینکه برای حفظ موجودیت نظام که به دلیل ضعف امنیتی و همجواری با کشوری چون افغانستان با مشکلات قاچاق مواد مخدر و اسلحه و نیز همسایگی با ازبکستان با سابقه مخالفت دیرینه با تاجیکستان و اختلافات جدی در مورد ایجاد سد و نیروگاههای برق آبی در تاجیکستان و یا وجود اقلیتهای ازبک و تاجیک در داخل کشورهای خود و همچنین نداشتن یک ارتش قوی و منسجم به شدت به روسیه وابسته است به گونهای که رئیس جمهور تاجیکستان نیز این موضوع را بارها اعلام کرده است که به آن اشاره گردید."