Abstract:
مقاله تقدیر از دایره المعارف قرآن لیدن در موضوع قضا، قدر و سرنوشت (fate) است. نویسنده در بیان مفاهیم تقدیر از آیات قرآن مطالبی را عنوان نموده و مباحثی را در مورد آزادی، انتخاب و اراده از دیدگاه متفکران اسلامی بیان نموده است. همچنین موضوعاتی پیرامون مفهوم قضا و قدر در قرآن از قبیل علم پیشین الهی و افعال انسان ها و مفهوم تقدیر ـ از پیش تعیین شدن صفات و جزئیات هر مخلوقی ـ و همچنین مرگ و تاثیر این موضوعات بر سرنوشت انسان پرداخته است. از آن جا که این تحقیق کاستی های داشت، نیاز به ارائه توضیح و مباحث تکمیلی ضروری می نمود، سعی شده است این کمبود، توسط ناقدان و نویسندگان برطرف گردد.
Machine summary:
"دعا، صدقه، صلۀ ارحام میتواند در تقدیر مؤثر باشد ـ پس از این نظر اجل و سرنوشت او مطلق و یا غیر حتمی است ولی از آنجا که خداوند از قبل بر همۀ پدیدهها و عوامل و شرایط آنها آگاه است میداند که آن اسباب و عوامل تحقق میپذیرند و یا نه، پس از نظر علم پیشین و ازلی خدا اجل هر انسانی و سرنوشت او چه از نظر مرگ و چه جهات دیگر معین و مسمی است و قطعآ با توجه به قانون علیت و معلولیت وقتی عوامل و اسباب چیزی تحقق یافت و یا تحقق نپذیرفت، محقق شدن یا عدم تحقق آن قطعی است.
تبیین نشدن موضوع بحث از مشکلات مهم این مقاله به شمار میآید به طوری که کنار هم قرار گرفتن قضا و قدر و سرنوشت به نوعی تفسیری جدا از این مسأله بیان میکند، لذا قضا و قدر را عامل خارجی دانسته که بر ارادۀ انسان تأثیر مستقیم دارد که گاهی به صورت یک عامل مثبت جلوه میکند و گاه جنبۀ منفی دارد و این معنی را خواهد داشت که هر کس دارای سرنوشتی است که از روز اول خلقت بدون حضور او از طرف خداوند مشخص شده و از آن گریزی نیست و این سرنوشت همان خط و مسیری است که گریبان هر انسانی را گرفته است."