Abstract:
آنچه در این مقاله به مطالعه گرفته شده است: تقرب به خدا بهعنوان معیار ارزش در آثار بهجا مانده از فلاسفه و متدینان پیش از میلاد و پس از میلاد قابل ردیابی و مطالعه مقایسهای است. قرآن به عنوان تکمیل کننده تعالیم ادیان در این رابطه نگاه ویژه دارد. این نوشتار در کنار نگاه نقادانه به تعریفهای به عمل آمده از تقرب، ماهیت آن را به مطالعه میگیرد و امتیاز این معیار را بر دیگر معیارها مطرح در حوزه فلسفه اخلاق به نمایش میگذارد.
This research seeks to find out the ethical system of the Qur’an. Different explanations of the principles of Greek ethics and the ethical system of the Qur’an from the perspective of some of the Muslim Qur’an researchers include the introductory parts of this writing. The main part of this research is searching for reason to prove the writer’s claim that the epistemic system of the Qur’an is based on Oneness and the ethical system of the Qur’an is based on piety and the conceptual expanse of piety، versus iniquity، covers all the ethical virtues and vices.
Machine summary:
"میشود ساختار و نظاممندی درونی در رتبهبندی و نیز پیدایش رذایل، فضایل و ملکات اخلاقی در نفس انسانی را در آموزههای قرآنی سراغ گرفت؟ یا بدین فرجام رسید که از منظر قرآن، ارزشها و به تبع آن ضدارزشها، در عرض هم قرار دارند و ارزشگذاری همعرض و همسان میشوند و تقدم و تأخری در پیدایش و همچنین سنجش آنها وجود ندارد؟ دیگر اینکه بر فرض رهیافت به طولی بودن ارزشها و ضدارزشها در قرآن، چگونه میتوان آنها را در قالب یک نظام و سیستم رتبهبندی کرد تا به صورت مجموعه منسجم و نظاممند درآید و آیا در متن معارف قرآنی، چنان ظرفیتی که بتوان بر پایبست آن، نظام درونمجموعهای در مسایل اخلاقی را لحاظ کرد، وجود دارد یا خیر؟ پرداختن به این موضوع نیازمند بیان چند نکته است: 1ـ پاسخ بایسته به این پرسش، پیشاپیش فهم چیستی اخلاق و معیار فضیلت و رذیلت و یا خوب و بد و نیز هویت و چیستی ایمان را برمیتابد، چه اینکه بر اساس پارهای از نظریات که آموزههای اخلاقی را امور اعتباری و یا منشأ آن را پسند عرف و جوامع انسانی میشناسد، این بحث جایگاه و مورد ندارد.
(همان) 3ـ در تبیینی دیگر، نفس انسان دارای قوای چهارگانه پیش گفته ـ عاقله، عامله، شهویه و غضبیه ـ شناخته شده است، اما در نسبتسنجی بین این نیروهای سهگانه و فضایل چهارگانه نفسانی ـ حکمت، شجاعت، عفت و عدالت ـ توصیف متفاوت با تببین دوم صورت پذیرفته است، بدین گونه که فضیلت حکمت، ثمره تهذیب قوه عاقله، عدالت، ثمره تهذیب نیروی عامله، شجاعت، رهآورد تهذیب نیروی غضبیه، و سرانجام عفت، رهآورد نیروی شهوانی قلمداد شده است."