Abstract:
در برخورد با عرفا، حداقل دو نگرش افراطی و تفریطی وجود دارد. برخی سخنان آنها را چون وحی منزل می دانند و گاهی تنها دلیلشان بر یک ادعا سخنی یا بیت شعری از یک عارف است. برخی نیز به شدت با آنها مخالفت کرده و عرفایی مانند مولوی، حافظ،عطار و... را مورد توهین و انکار قرار داده و دلیل خود را برخی روایات وارده در مذمت صوفیه دانسته اند. این نوشتار در پی پاسخ این پرسش است که آیا ملتزم بودن به سخنان و بینش اهل بیت(ع) مستلزم کنارنهادن بخش عظیمی از میراث ایرانی- اسلامی است؟ آیا محتوای سخنان عرفا در کلام اهل بیت(ع) سابقه ای دارد؟ اهمیت و ضرورت بررسی این مسأله از آنجاست که از سویی بحث روز است و مورد اختلاف مراجع معاصر و از سویی نه بی توجهی به سخنان اهل بیت(ع) قابل قبول است و نه کنار نهادن بخش عظیمی از میراث ایرانی- اسلامی کار آسانی است. هدف این نوشتار بررسی احادیث صادره از اهل بیت(ع) و بررسی میزان انطباق آنها با اهم سخنان عرفاست و در پایان پس از بررسی و انطباق سخنان اهل بیت(ع) با احوال و مقامات عرفانی با روش کتابخانه ای و توصیف و تحلیل داده های مطالعاتی نتیجه گرفته ایم که بیشتر سخنان عرفا با معارف اهل بیت(ع) مشترک است و در نتیجه قابل قبول و استفاده است و روایات وارده از سوی اهل بیت در مذمت صوفیه ناظر به انحرافات وارد شده در این جریان فکری است.
Machine summary:
"از سویی احادیث و روایاتی وجود دارد که بنا به این روایات اهل بیت(ع) از آنها اظهار تنفر نموده 1 و دشمنان اهل بیت 2 و افرادی بدعت گذار و دارای عقیده فاسد 3 و - بزنطی از اسماعیل بن بزیع از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام : کسی که به نزد او نامی از صوفیه برده شود و نسبت به آنها ابراز تنفر و مخالفت نکند از ما نیست و کسی که آنان را انکار نماید چنان است که در رکاب پیامبر خدا صلی الله علیه و آله با کفار جهاد کرده است.
امام علی(ع) مردی را دید که آثارترس در او هویداست، فرمود: تو را چه شده است؟ عرض کرد: از خدا می ترسم حضرت فرمود: ای بنده خدا، از گناهان خویش بترس واز این که بر بندگان او ستم کنی وخداوند به عدل خود با تو رفتار کند هراسان باش، تکالیف او را انجام ده و از فرمانهای او که تو را اصلاح می کندسرپیچی مکن، چون این کارها را کردی، دیگر ازخداوند ترسی به دل راه مده که او به هیچ کس ستم نمی کند و او را بیش از آن که سزاوار باشدعذاب نمی دهد، مگر آن که از بـدعـاقـبتی واین که اعمال ورفتارت تغییر یابد (وبه بدی گرایی )ترسان باشی اگر خواهی که خداوند تو را از بد فرجامی در امان دارد بدان که هرکارخوبی می کنی از فضل و توفیق خداست وهر بدی که می کنی خداوند به تو مهلت و فرصت می دهد، ازبردباری و گذشت خدا نسبت به خود بر حذر باش."