Abstract:
این مطالعه ویژگیهای مختص به فرهنگ ارزشهای ایرانیان را شناسایی و خاستگاههای الگوی ارزشی خاص آن را بر حسب تاثیرهای علی شرایط اجتماعی ـ سیاسی تبیین میکند. در سه مطالعه مجزا، سه گروه سنی (17ـ15 سال، 1532 نفر؛ 26ـ18 سال،600 نفر؛ 62ـ24 سال، 821 نفر) با «زمینهیاب ارزشی شوارتز» (شوارتز، 1992) و نسخه 40 ماده ای «پرسشنامه تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، 2001) ارزیابی شدند، و از خلال «تحلیلهای جداگانه کوچکترین فضا» در باب روابط ساختار ارزشی برای هر نمونه و مقایسه آن با الگوی اصلی (ارزشهای بنیادی انسانی؛ شوارتز، 1992، 1994) تفاوتهای بینفرهنگی محتمل بازنمایی شد. آن چنان که انتظار میرفت مواردی از انحراف از الگوی نظری مشاهده شد که بیانگر تاثیر ایدئولوژی اسلامی انقلابی در عرصه اجتماعی ـ سیاسی است: (1) رابطه پویشی ابعاد مرتبه بالاتر «تعالی خود» و «گسترش خود» در هر سه نمونه نقض شد، (2) همچون نمونههای اروپای شرقی، در بعد «تعالی خود» کانونی از ارزشهای اجتماعی ـ سیاسی شکل گرفت، (3) ارزش «معتدل» از مجموعه ارزشهای سنت و مذهب بیرون رانده شد، و (4) در تاثیرهای افتراقی جو سیاسی ـ اجتماعی بر ارزشهای نسلهای جوانتر نسبت به بزرگسالان، نکته شایان توجه اینکه نوجوانان از کنش ارزشهای تعالی جویی در دو سطح روابط نزدیک (خیرخواهی) و گسترده (جهان شمولی نگری) به ادراکی متجانس و پیوسته نائل نمی گردند.
he aim of the study was to identify culture-specifics of Iranian values and to explain the origins of Iranian specific value
model in terms of causal impacts of socio-political conditions. In three separate studies, three age groups (15-17, n=1532;
18-28, n=600; 24-62, n=821) were assessed using the Schwartz Value Survey (SVS; Schwartz, 1992) and the 40-item version of the
Portrait Values Questionnaire (PVQ-40; Schwartz et al. 2001). Through separate Smallest Space Analyses (SSA) regarding value
structure relations for all samples and comparing them with the original model (human basic values; Schwartz, 1992, 1994) crosscultural
differences were recognized. As it was expected there were some deviancies from theoretical model which represent the
impact of Islamic-revolutionary ideology within socio-political arena: (1) the dynamics relations of higher order dimensions of selftranscendence
and self-enhancement were in conflict with all three samples, (2) similar to Eastern Europe samples, a location of
socio-political values were formed in self-transcendence dimension, (3)moderate value was removed from tradition and religion
values, and (4) in examining the differential impacts of socio-political atmosphere on younger generations in relation to adults, it
was found that adolescents did not come to a coherent and continuous understandings of self-transcendence values in two levels of
close relations (benevolence) and extended relations (universalism).
Machine summary:
"###############2###############جدول 1 ریختهای انگیزشی ارزشها، با ارئه تعریف و ارزشهای نمونه (برگرفته از شوارتز، 1994) ریخت تعریف ارزشهای نمونه خودرهنموددهی آزادی فکر و عمل خلاقیت، آزادی، مستقل تحریکطلبی تهییج، تازگی و چالش در زندگی متهور، زندگی متنوع، زندگی مهیج لذتجویی لذت و ارضای جسمانی خود لذت، زندگی لذتبخش پیشرفت موفقیت در مطابقت با معیارهای اجتماعی موافق، توانا، بلندمرتبهجو قدرت مهار افراد و امکانات و تسلط بر آنها قدرت اجتماعی، اقتدار، ثروت ایمنی امنیت، توازن و ثبات برای خود و جامعه امنیت خانوادگی، امنیت ملی، نظم اجتماعی همنوایی خودداری از نقض انتظارات اجتماعی رسمی و غیررسمی فرمانبرداری، ادب، خودانضباطی سنت تعهد، پذیرش و تسلیم به یک جهانبینی سنتی متواضع، پذیرش سهم خود از زندگی، مؤمن خیرخواهی گسترش رفاه افراد متعلق به گروه خودی یاریگر، صادق، بخشاینده جهان شمولینگری تفاهم، قدرشناسی، اغماض و حفاظت از رفاه همة انسانها و حفاظت از طبیعت دارای وسعت نظر، خرد، عدالت اجتماعی ###############3###############الگوی کلی روابط تعارضی و توافقی میان ارزشهایی که فرض شده است ساختار نظامهای ارزشی را تشکیل میدهند، در شکل 1 (شوارتز، 1994) مجسم شده است.
معانی چه ارزشهایی، زیر تأثیر جو سیاسی دهههای اخیر ایران، که عرصهای برای آموزههای انقلابی بوده است، دستخوش تغییر شده است؟ فرضیه نخست این است که در ساختار ارزشهای نمونههای ایرانی، الگوی تعارضی بین دو قطب ارزشی «گسترش خود و تعالی خود»، محتملا مغایرتهایی با الگوی نظری خواهد داشت."