چکیده:
نهادآموزش و پرورش، عامل رسمی انتقال فرهنگ و دا نش به نسل جوان و تضمین کننده ی بقا و ثبات جامعه است. بنابراین، توجه کارشناسانه در انتخاب محتوای درسی و پیام های آنها، می تواند به صحت و سلامت فرآیند شکل دهی هویت ملی و همچنین رشد آن در دانش آموزان کمک نماید. به همین دلیل، مساله ی کلی پژوهش حاضر عبارت است از؛ چگونگی پرداختن کتب تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و سوم راهنمایی، به عنوان مقاطع پایانی دو دوره ی تحصیلی، به مقوله ی هویت ملی و نیز شناسایی کاستی ها و آسیب پذیری های هر کدام از آنها در متون درسی. در انجام این پژوهش و پاسخ به مساله تحقیق، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. در این پژوهش، ده مقوله در مورد با هویت ملی شناسایی شدند. این مقوله ها عبارتند از: بعد دینی، سیاسی، ارزش ها و هنجارهای ملی، میراث فرهنگی، اسطوره های ملی، نمادهای ملی، ویژگی های جغرافیایی، خرده فرهنگ های قومی، افتخارات ملی و تجدد. در مجموع یافته های به دست آمده از این پژوهش دلالت بر آن دارد، که در کتب نامبرده، به مقوله های دینی وسیاسی به عنوان رکن اسلامیت مربوط به پدیده ی هویت ملی در حد نسبتا مناسبی پرداخته شده است. این در حالی است، که برخی دیگر از ابعاد هویت ملی مربوط به ارکان ایرانیت و تجدد به شدت مورد غفلت قرار گرفته اند. ابعاد مذکور عبارتند از: ارزش ها وهنجارهای ملی، اسطوره های ملی، خرده فرهنگهای قومی، نمادهای ملی و تجدد. با توجه به یافته های به دست آمده، بازنگری در اهداف و محتوای برنامه های درسی مقاطع دبستان و راهنمایی با تاکید بر پرورش هویت ملی (اسلامی- ایرانی و تجدد) پیشنهاد می گردد.
خلاصه ماشینی:
نقش و کارکرد کتاب هاي تعليمات اجتماعي پنجم دبستان و سوم راهنمايي در شکل گيري هويت ملي محمود رضا نوشادي * دکتر بابک شمشيري** دکترحبيب احمدي *** دانشگاه شيراز چکيده نهادآموزش و پرورش، عامل رسمي انتقال فرهنگ و دا نـش بـه نـسل جوان و تضمين کننده ي بقا و ثبات جامعه است .
بنـابر ايـن ، هـدف اصـلي پژوهش حاضر عبارت است از تحليل محتواي کتابهاي تعليمات اجتماعي سال پنجم دبستان وسوم راهنمايي ،بـه عنـوان مقـاطع پايـاني دورهي آمـوزش عمـومي (ابتـدايي و راهنمايي )، بر اساس مولفه هاي هويت ملي استخراج شده از مباني نظري تحقيق .
دين هويت ملي ايرانيت تجدد مساله ي تحقيق پژوهش حاضر در صدد است ، به تحليل محتواي کتابهـاي تعليمـات اجتمـاعي پنجم ابتدايي و سوم راهنمايي بر اساس پژوهش هاي کـه در بخـش پيـشين تحقيـق در زمينه ي کتابهاي درسي صورت گرفته و به خصوص مولفه هايي که «مـلا صـادقي » در تحقيق خود ارايه نموده است (البته با کمي تغيير جهت منطبق شدن با چارچوب نظري اين پژوهش - در فصل روش تحقيق به تفصيل در بارهي آن صحبت مي شود) بپـردازد و با توجه به آن، به سوال هاي تحقيق پاسخ دهد.
بنابر اين ، کتـابهـاي علـوم اجتماعي پنجم ابتـدايي وسـوم راهنمـايي بـر اسـاس مولفـه هـاي هويـت ملـي کـه در پژوهش هاي ياوري (١٣٧٣)، هادي نژاد (١٣٧٥) و به خصوص در پژوهش ملا صادقي (١٣٧٨) تقسيم بندي شده است ، به صورت جمع بندي شده، البتـه بـا کمـي تغييـر، بـا توجه به چارچوب نظري پژوهش حاضر مورد تحليل قرار مي گيرند.