مروری بر نقش و جایگاه برنامه درسی دانشگاهی در رشد تفکر انتقادی دانشجویان مقاله

در چند دهه اخیر؛ صاحب نظران از ابعاد مختلف به بررسی تفکر انتقادی و پرورش آن به عنوان یکی از اهداف اصلی دانشگاه ها پرداخته اند. علاقه به توسعه توانائی های تفکر انتقادی در محافل آموزشی پدیده جدیدی نیست. دانشگاه های امروز بتدریـج از ایـن سنت دیرینه فاصله گرفته و بیشترین توجه خود را صرفا به ارائه اطلاعات معطـوف کرده اند و این امر در حالی است که در عصر انفجار اطلاعات؛ نه تنها برخورداری از اطلاعات خام که تجزیه و تحلیل آن ها حائز اهمیت است. یکی از اهداف اصلی دانشگاه ها تربیـت انسـان های متفـکر و خلاق است و برنامه درسی دانشگاهی باید به دانشجویان کمک کند تا ضمن تسلط بر مباحث علمی موردنظر؛ توانایی استدلال، تحلیل و ارزشیابی مطالب و تفکر انتقادی را نیز داشته باشند. تفکر انتقادی قـدرتی در شخص ایجاد می کند که او را برای چالش های دنیای به سرعت متغیر کنونی آماده می سازد. بررسی انجام شده نشان داد که برنامه درسی مبتنی بر رویکردهای یادگیری فعال هم چون نظریه یادگیری ساخت گرایی و فراشناختی همراه با روش های آموزش و تدریس هم چون کاوشگری، پرسشگری متقابل هدایت شده، حل مساله تاثیر انکارناپذیری بر رشد تفکر انتقادی دانشجویان دارد.

"%BMG003G% به‌طور کلی در راستای افزایش نقش و جایگاه برنامه‌های درسی در رشد و توسعه تفکر انتقادی در دانشجویان می‌توان مواردی را مدنظر قرار داد: -طراحی دروس آموزش تفکر انتقادی در دانشگاه‌ها در سطوح مختلف تحصیلی از طریق برنامه درسی عمومی -توجه به کارکرد دروس پایه و تخصصی در رشد تفکر انتقادی در دانشجویان از سوی اساتید این دروس -بومی‌سازی ابزار ارزشیابی و اندازه‌گیری مهارت‌های تفکر انتقادی در دانشجویان -ایجاد تنوع در روش‌های تدریس و ارزشیابی دروس مختلف عمومی،پایه و تخصصی در دانشگاه- ها براساس رویکردهای مبتنی بر تعامل و تفکر خلاق و انتقادی -توجه به ارتقای مهارت‌ها و آگاهی‌های تفکر انتقادی در دانش‌آموزان(قبل از ورود به دانشگاه) -توسعه فعالیت‌های پژوهشی در زمینه جایگاه و نقش زیرمجموعه‌های برنامه درسی دانشگاهی در رشد تفکر انتقادی دانشجویان -ایجاد تغییر در روش‌های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی متداول در دانشگاه‌ها جهت هماهنگی با اصول تفکر انتقادی بدیهی است توجه به هر عنصر در فضای آموزش عالی،با توجه به رویکرد سیستمی،مستلزم هماهنگی مجموعه عوامل است،لذا در نهایت زمانی برنامه درسی را می‌توان در این امر مهم موثر دانست که اولا مجموع عناصر داخلی آن«اعم از اهداف،محتوا،روش‌های آموزشی،و روش‌های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و حتی امکانات موجود دارای هماهنگی لازم بوده و ثانیا این عنصر اجزاء آن با محیط و فرهنگ سازمانی حاکم بر نظام دانشگاهی همخوانی داشته باشد."