چکیده:
این مطالعه با هدف ارزیابی قدرت بازار ایران در بازار صادراتی زعفران صورت گرفت. به این منظور از شاخص لرنر و همچنین تصریح قیمت صادراتی زعفران ایران استفاده شد. برای محاسبه شاخص لرنر ابتدا تابع تقاضای زعفران ایران برآورد گردید. همچنین درتصریح قیمت صادراتی زعفران، اثر نرخ ارز بر قیمت صادراتی با استفاده از تحلیل رگرسیون تعیین شد. در تصریح تابع تقاضای واردات و قیمت صادراتی زعفران از داده های ترکیبی گروهی از کشورها در دوره 1994 -2008 استفاده شد. در تابع تقاضای واردات مشاهده شد که به ازای 1 درصد افزایش تولید ناخالص انتظار می رود تقاضای زعفران ایران حدود 2/2 درصد افزایش یابد. مقدار شاخص لرنر حدود 3/0 به دست آمد که حاکی از وجود قدرت بازار ایران است. تصریح تابع قیمت صادرات نیز به طور قطعی حاکی از قدرت بازار ایران در بازار صادراتی زعفران است به گونه ای که ایران می تواند میان بازارهای مختلف، سطوح مختلفی از قیمت را اعمال کند.
خلاصه ماشینی:
وجود شرایط غیررقابتی و یـا اعمـال انحصـار از سـوی ایـران امکـان تعیـین قیمت از سوی ایران را فراهم نموده است و بررسی قیمتهای صادراتی و داخلی نشـان مـی دهـد کـه همـواره قیمتهـای صـادراتی بـالاتر از قیمـت داخـل قـرار داشـته اسـت .
یافتـه هـای ایـن مطالعـه نشان داد که ایالات متحده با توجه به واردات ٥٠ درصدی خود از کشور های صادرکننده قادر است در بازار واردات این محصول به دنبال تغییر نرخ ارز در کشورهای صـادرکننده بـا تعـدیل قیمــت ، قــدرت بــازار اعمــال نمایــد.
در ایـن مطالعـه نیـز بـر اسـاس تغییـرات حدسی ، شاخص زیر به عنوان شاخص سنجش قدرت بازار مورد استفاده قرار گرفت کـه همـان شاخص لرنر است : P−MC(w)=θi (1) P ηi در رابطه فوق Qi. Pi∂ηi= کشش خـودقیمتی تقاضاسـت .
تـابع تقاضـای وارداتی مورد استفاده به شکل زیر می باشد (فرج زاده ، بخشوده ، ١٣٩٠): lnQit=α1+α2lnGDPit+α3lnISPit+α4lnSSPit+uit (6) که در آن Qمقدار واردات ، GDP درآمد سرانه براساس دلار (به روش برابری قـدرت خرید) در کشور واردکننده ، ISP قیمت زعفـران ایـران در بـازار جهـانی، SSP قیمـت زعفـران اسپانیا در بازار جهانی به عنوان مهمترین رقیب ایران در بـازار جهـانی در دوره مـورد مطالعـه ، u جمله اخلال وαها نیز پارامترهایی است کـه بایـد بـرآورد شـوند.
ایــن داده هــا مربــوط بــه متغیرهای نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی مبتنی بر دلار برابری قدرت خرید کشـورهای عمـده واردکننده زعفران ایران ، میزان واردات کشورهای منتخـب ، قیمـت صـادراتی اسـپانیا بـه عنـوان صادرکننده رقیب و همچنین قیمت داخلـی و قیمـت صـادراتی زعفـران ایـران اسـت .