بررسی تطبیقی مفهوم هوش معنوی از منظر روانشناسی و اسلام مقاله

سابقه و هدف: پژوهش‌ها نشان داده اند که بین معنویت و هدف زندگی، رضایت از زندگی و سلامت، همبستگی وجود دارد، در دو سه دهه اخیر به نقش بعد معنوی در سلامت روان انسان توجه زیادی شده و معنویت را هم بخش دیگری از سلامت روان یا سلامت انسان دانسته اند، یکی از مولفه هایی که در ذومراتب بهداشت روان نقش کلیدی ایفاء می کند، هوش معنوی است. امروزه روانشناسان اهمیت توجه به علائق دینی و معنوی را خواه به طور کلی در کارهای خود و خواه به صورتی خاص تر، در محیط های روان درمانی مورد عنایت قرار می دهند. به همین سبب بررسی دقیق مفهوم هوش معنوی در اسلام و روانشناسی ضرورت دارد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر تلاش کرده است تا به تبیین مفهوم هوش معنوی در نگاه اسلام و روانشناسی بپردازد و از منابع معتبر اسلام چون قرآن و کتاب های معتبر روایی بهره گیرد و نیز دیدگاه های روانشناسان را مورد دقت و بررسی قرار داده است. یافته ها: روانشناسی و اسلام در ارائه مفهوم دقیق هوش معنوی از یک تعابیر بهره نگرفته اند بلکه در تعابیر روانشناسان از برخی علائم و مشخصات برای بیان و تبیین آن استفاده شده است که در مفاهیم و آموزه های اسلامی از واژگان خاص در این خصوص استفاده شده است و نیز راهکارهای ارائه شده در برخی موارد از همگونی و همانندی برخوردارند و در برخی موارد از دیدگاه یکسانی برخوردار نیستند. نتیجه‌گیری: بی تردید در راهکارهای پرورش هوش معنوی از منظر اسلام و روانشناسی مولفه های مشترک و همانند وجود دارد و در برخی زمینه ها هم راهکارهای متفاوتی در رشد و پرورش هوش معنوی مشاهده می شود که مطالعه حاضر نشان داد در پرتو تعالیم اسلامی می توان به رشد و شکوفایی و بالندگی بیشتر و پایدارتر در این حوزه دست یافت.

Introduction: Studies have shown that there is a relationship between the spirituality and life purpose، the life satisfaction and health. In the last two or three decades، spirituality pays much attention to the mental health and the spirituality has also been considered another part of mental health or human health. One of the factors that plays a key role in mental health is spiritual intelligence. Today، psychologists consider the importance of religious and spiritual concerns in their work، whether in general or more specific in the case of psychotherapy. Therefore، it is necessary to investigate carefully the concept of spiritual intelligence in Islam and psychology. Methods: The aim of this study was to explain the concept of spiritual intelligence in Islam and psychology، to use the Islamic authentic sources such as Quran and the authentic books of hadith and to study the perspectives of psychologists carefully. Findings: Psychology and Islam do not use only one concept to describe the exact meaning of spiritual intelligence but they use some symptoms and characteristics to its interpretations. The certain words and methods are used in Islamic teachings and concepts that have the homogeneity and similarity in some cases and sometimes there is no the same perspective. Conclusion: Certainly there are common and similar elements in the strategies of spiritual intelligence growth in psychological and Islamic approaches. In some areas، there are different strategies in the growth of spiritual intelligence the present study showed that in the light of Islamic teachings can be achieved to more sustainable growth، development and prosperity.

"Keywords: Spiritual intelligence, Islam, Psychology, Concept Islam and Health Journal (IAHJ) Babol University of Medical Sciences Quarterly Scientific Journal Owned and Published by: Medical Sciences University of Babol Chairman: Sefidchiyan A (MD) Editor-in-Chief: Mikaniki E (MD) Associated Editor: Yadollahpour MH (PhD) Editorial Board Motallebnejad M (DDS) Akbarian SZ (MD) Babol University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Mozaffarpour SA (MD) Amoie AI (PhD) Babol University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Mostafazadeh A (PhD) Asadi M (MD) Babol University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Nabaveyan SM (PhD) Ashrafian Amiri H (MD) Imam Khomeini Institute Babol University of Medical Sciences Nikzad A (PhD) Isfahani MM (MSPH) Babol University of Medical Sciences Mazandaran University of Medical Sciences Nili Ahmadabadi M (MD) Jorsaraie GA (PhD) Tehran University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Rabiee SM (PhD) Kashifard M (MD) Babol University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Sajadi P (MSc) Khosravi M (DDS) Babol University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Yadollahpour MH (PhD) Larijani MB (MD) Babol University of Medical Sciences Tehran University of Medical Sciences Zahedpasha Y (MD) Moghadamnia AA (PhD) Babol University of Medical Sciences Babol University of Medical Sciences Mohsenpour R (PhD) Ministry of Oil Medical Research Center Executive Manager: Dehghan Z (MA) Statistical Consultants: Bijani A (MD), Gholinia H (MA) English Editor & Translator: Barari R (MA) Layout: Rostami Z (MA), Abdolmanafi Rokni SR (BSc) Publisher: Research Department of Babol University of Medical Sciences *Copy rights preserved to the publisher."