چکیده:
اندرزنامه ها از مهم ترین و قدیمی ترین منابع اندیشه سیاسی هستند که به صورت بخشی از هویت
ایرانی- اسلامی پس از گذشت قرنها به دست ما رسیده اند .هدف اصلی اندرزنامه ها در طول تاریخ
تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ارائه چگونگی رفتار مناسب در به دست آوردن قدرت و چگونگی نگاه
داشتن آن است .نامه تنسر به گشنسب در کنار اندرزنامه های دیگر یکی از ماندگارترین منابع برای
شناخت اندیشه سیاسی ایران باستان جهت آگاهی از تاسیسات حکومتی عهد ساسانی است. به رغم
جایگاه مهم این متن کلاسیک برای بازیابی بنیادهای اندیشه سیاسی، تاکنون پژوهشی از منظر اندیشه
سیاسی مکنون در آن صورت نگرفته است. در این مقاله تلاش می کنیم با توجه به رنگ بارز سیاسی
نامه تنسر و تمرکز آن بر مهم ترین موضوعات علم سیاست یعنی، قدرت سیاسی و نظریه پردازی در
مورد چگونگی حفظ آن ، خطوط اصلی این متن بازنمایی شود
خلاصه ماشینی:
در همین ارتبـاط درصـددیم بـه ایـن سـؤالات پاسخ دهم : عناصر و دقایق شکل دهنده نگاه هستی شناختی و انـسان شناسـی نویـسنده نامـه چیـست و چگونه بر نگاه او به مسایل اساسی سپهر سیاست یعنی نظم سیاسی مطلوب و شکل حکومت اثر گذارده است ؟ نظم سیاسی مطلوب او کدام است ؟ حکمران مورد نظر نویسنده نامه چه خصایص و ویژگـی هـایی ◊ ٢٤ فصلنامه تخصصی علوم سیاسی / شماره هجدهم / بهار١٣٩١ دارد؟ و در نهایت در این متن ادبی - سیاسی چه راهبردهایی برای کسب و حفظ قدرت تجویز می شود؟ استدلال اصلی این مقاله آن است که در نامه تنسر اگرچه نه به صورت مفهومی و با طرحـواره ای از قبل مشخص آنگونه که در اندیشه سیاسی غرب باستان می توان یافت اما در خلال مباحثی کـه در ایـن متن کلاسیک برای توجیه مشروعیت حکومت اردشیر مطرح شده است مسایل اساسی که کـانون توجـه اندیشه سیاسی است قابل استخراج است .
در یک نگاه کلی بـه مـتن نامه ، بازیگران اصلی نامه را میتوان به چهار گروه و دسته تقسیم کرد، اول : شاه نامه اردشیر بابکان کـه تمام بحث ها بر حول و محور او می چرخد ، دوم : شاهزاده طبرستان یعنی جشنسف که ابهامات زیـادی را مطرح می سازد، سوم : تنسر، دانای دانایان به عنـوان راوی اصـلی نامـه و پاسـخگوی پرسـش هـای فصلنامه تخصصی علوم سیاسی / شماره هجدهم / بهار١٣٩١ ٢٧ ◊ شاهزاده و چهارم : اقشار و طبقات مختلف جامعه را در بر می گیرد.