چکیده:
سرعت مبادلات الکترونیکی به شکلگیری نوع جدیدی از قراردادهای نرمافزاری موسوم به قراردادهای مجوز بهرهبرداری کاربر نهایی یا قراردادهای حق امتیاز کاربر نهایی انجامیده است. اعتبار این قراردادها در کشورهایی مانند امریکا همواره با شک و تردید روبهرو بوده و هنوز رویۀ ثابتی در قبال آن اتخاذ نشده است. شروع آن با قراردادهای شرینکرپ و کلیکرپ بود و قرارداد بروزرپ آخرین نوع توسعه یافتۀ آنها شمرده میشود. قراردادهای شرینکرپ معمولا با باز کردن پوشش پلاستیکی پکیج نرمافزاری یا با استفاده از محصول شکل میگیرد. قراردادهای کلیکرپ با کلیک کردن بر کلمۀ «میپذیرم» منعقد میشود. اعتبار این قراردادها و شروط مندرج در آن که ممکن است با حقوق مصرفکننده در تضاد باشد، همواره محل بحث و تبادل نظر است. در این مقاله سعی شده است، اعتبار این قراردادها و شروط مندرج در آن، در حقوق ایران، با توجه به مصالح ملی بررسی شود و راهکاری مناسب برای انعقاد این قراردادها معرفی گردد.
خلاصه ماشینی:
قراردادهای نرم افزاری متنوع اند، ولی آنچه در این مقاله بررسی می شود، صرفا قراردادهای امتیازی است که با کاربران نهایی منعقد می شود و عموما به سه دسته تقسیم می شوند: قراردادهای امتیاز شرینک رپ ١، کلیک رپ و بروزرپ .
اما هنگامی که گفته می شود این نرم افزار به شما فروخته نشده ، بلکه حق امتیاز استفاده از آن به شما واگذار شده است ، موضوع فرق می کند.
گاهی اوقات تولیدکننده مایل نیست نرم افزارش در دسترس هر کاربری قرار گیرد؛ برای مثال ممکن است دسترسی بعضی از کاربران به نرم افزار، آن را در خطر مهندسی معکوس یا افشای کدهای منبع ١قرار دهد یا احتمال دارد بعضی از کاربران ازپرداخت قسمتی ازهزینه های نرم افزار ناتوان باشند؛ این است که در قراردادهای مجوز بهره برداری ، فروش یا اجارة نرم افزاربه صراحت ممنوع شده است .
در قراردادهای حق امتیاز کاربر نهایی به طور معمول استفاده در دو صورت با محدودیت روبه رومی شود که این دو مشمول استفادة منصفانه هستند؛ یکی مهندسی معکوس ،و دیگری حق تولید سازگار که به ترتیب در ادامۀ مقاله بررسی می شوند.
A-Freibrun, Eric S, "Court Strikes Down Shrink-Wrap License Agreement", Available: http://www.
Appeals Court Reverses, Upholds Shrink-Wrap Agreement", Available: http://www.
Fransworth, Todd; Kaminski, Jeffri A, "The End of the shrink-wrap license?", Available: http://www.
Hale, William S, "Shrink-Wrap License Does Not Modify Negotiated CM Software Contract, Kansas Supreme Court Holds", Available: http://www.
Spooner, Scott J, "The Validation of Shrink-Wrap and Click-Wrap Licenses by Virginia's Uniform Computer Information Transactions Act", Available: http://jolt.