چکیده:
میل به جاودانگی یکی از مهمترین دغدغههای فکری بشر بوده و انسان همواره در مسیر یافتن راه حلیّ برای رهایی از مرگ، به داستانسرایی پرداخته که در قالب آثار هنری و ادبی فرهنگهای مختلف بشری قابل مشاهده است . بارزترین شخصیت اسطورهای بینالنهرین که در راه کشف معمای بیمرگی سفری را در پیش میگیرد «گیلگمش» معرفی شده. این روایت؛ توسط مولفان و هنرمندان بسیاری بازنمود یافته است. از این میان بازآفرینی ادبی احمد شاملو با تصویرسازی مرتضی ممیز (۱۳۴۰ ه ش) و تالیف ویلیام الری لئونارد با تصویرسازی اروینگ آمن (۱۳۵۳ ه ش) با موضوع گیلگمش نظر این نوشتار را به خود جلب کرده است. از آنجایی که روایتی واحد الهام بخش مصوران بوده، تفاوتهایی در تصاویر ایجاد شده دیده میشود که علل این اختلافات مدنظر میباشد. در این مقاله تلاش میشود تا بر اساس رویکردهای جدید از جمله: نظریه تک اسطوره و سفر قهرمان جوزف کمبل؛ و روشهای تطبیقی تحلیلی چون نظریه ترامتنیت ژرار ژنت، بازنمود تصویری این روایت را در دو فرهنگ مختلف بررسی کنیم. هدف از این پژوهش کشف جایگاه تصاویر خلق شده با مضمون خاص (جاودانگی) به وسیله تطبیق در الگوی سفر قهرمان کمبل میباشد که در این راستا؛ طبقهبندی متن کلامی و میزان انطباق این روایت با مراحل سفر قهرمان و همچنین علل شباهتها و تفاوتهای موجود در خلق تصاویر بااستفاده از روابط بینامتنی نیز بررسی میشود. یافتهها بیانگر این است که اگر چه این تصاویر دارای مضمونی مشترک هستند لیکن، به دلیل تاثیر بافت و پیشمتنهای فرهنگی و هنری متفاوت بر هنرمندان شاهد تفاو تهایی در خلق تصاویر هستیم.
The quest for eternal life and immortality and seeking to escape death are one of the most important intellectuall concern in history that can be traced back to early human life. Human being ،in the way of finding a solution for immortality and realization of his dream ، has done narration and manifested this dream in religious and national and mythological characters who are in literary and art works of various human civilization and cultures. The most clear Mesopotamia mythological character is Gillgamesh who did travel to discover mystery of immortality and finally got. This narration has manifested in different formats because of specific features in various human culturs. At this text we pay more attension to illustration as one of the important media in order to investigate the narration in two diffrent culture based on new approaches including monomyth theory and with analytical – comparative method . We have chosen two pictures from the first and latest illustrated versions in order to find the status of pictures according to Campbell hero - s pattern and finally to study the reason of their status and get the view of those illustrators about death. Our findings show the influence of social and cultural context on artists.