چکیده:
این پژوهش با بهکارگیری شیوه اسنادی و بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی بر مبنای محتوای قرآن کریم و اصلیترین متون روایی شیعه به بررسی مسئله فساد اداری پرداخته است. ماهیت فساد اداری از این دیدگاه تبیین شد که عبارت است از ایجاد هرگونه اخلال و انحراف در اهداف و عملکرد بایسته حکومت اسلامی؛ همچنین به برخی از گونههای آشکار فساد اداری در این متون همچون ارتشا، رابطه گرایی، تقلب و تزویر اشاره شده است. در ادامه پاسخگویی به سوالات تحقیق، پیامدهای عمومی و فردی فساد، و نهایتا راهکارهای مبارزه با این پدیده در قالب راهکارهای سازمانی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی دستهبندی شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که بهرغم نو بودن طرح مسئله فساد اداری با توجه به جایگاه و اهمیت حکومت در تعالی مادی و اخروی انسان در منابع اسلامی به این مهم پرداخته شده است و بهطور کلی اسلام یک دیدگاه همه جانبه نگر و سامانمند به زمینهها و راهکارهای مبارزه با فساد اداری دارد.
خلاصه ماشینی:
در آیههای بعدی سوره «ص» به تمجید از این مسئولیت خطیر حضرت داود(ع) پرداخته، و حکومت بر اساس حق، مصداق عمل صالح و عکس آن، مصداق فساد دانسته شده است:"أم نجعل الذین آمنوا وعملوا الصالحات کالمفسدین فی الأرض"(ص/28): (مگر) کسانی را که گرویده و کارهای شایسته کردهاند چون مفسدان در زمین قرار میدهیم؟ در روایات اسلامی نیز به جایگاه عدل در اداره جامعه اینچنین اشاره شده است: "إن العدل میزان الله سبحانه الذی وضعه فی الخلق و نصبه لإقامة الحق فلا تخالفه فی میزانه و لا تعارضه فی سلطانه"(تمیمی آمدی،1410ق: 224): همانا عدالت میزان خداوند سبحان است که در میان خلق قرار داده و برای برپایی و قوام حق نصب فرموده است؛ بنابراین درباره میزان خداوند با او مخالفت، و با سلطنت او معارضه نکنید.
منظور از عدالت اقتصادی در اسلام، این است که همه کسانی که توانایی و عزم بهرهگیری از امکانات جامعه برای کار و تولید و هر نوع فعالیت اقتصادی دیگری دارند، بتوانند بدون هیچ گونه جلوگیری غیرقانونی و یا تبعیضی در راستای اهداف خود اقدام کنند؛ زیرا قرآن کریم تصریح می کند که منابع و امکانات زمین، آفریده خداوند و برای استفاده همگان قرار داده شده است: "و الأرض وضعها للأنام"(الرحمن/10): و زمین را برای مردم نهاد.
نفوذ و سلطهای که آثار استعماری آن، تا کنون نیز پیامدهای جبران ناپذیری برای کشورهای منطقه بهدنبال داشته است؛ این در حالی است که قرآن کریم از فراهم سازی زمینه تسلط دشمنان بر مومنان نهی میکند و میفرماید: "و لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا" (نساء/141): و خداوند هیچ گاه برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلط باز نخواهد کرد.