چکیده:
این مقاله با هدف بررسی مطالعات و پژوهش‌های صورت‌گرفته در حوزة رفتارهای پرخطر مربوط به سوءمصرف سیگار، الکل و مواد مخدر با روش مرور نظام‌مند انجام گرفته است. در این مقاله پس‌از بررسی بیش‌از 3000 مطالعة پیشین 21 مورد از آنها که با معیارهای تحقیق سازگاری داشتند انتخاب شدند و تحت بررسی دقیق قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد که می‌توان عواملی همچون سن، جنسیت، وضعیت تحصیلی، حضور افراد مصرف‌کننده در خانواده و نیز درمیان دوستان و همسالان، وضعیت درآمد و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی خانواده، و درنهایت دسترسی آسان به مواد مخدر، سیگار و الکل را مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر سوءمصرف مواد درمیان نوجوانان دانست. ایجاد سازوکارهای مناسب جهت به‌کارگیری نظریه‌های متناسب با وضعیت ایران، ارائة نتایج تحقیقات در حوزة عمومی و درنتیجه انباشت نتایج تحقیقات و انجام پژوهش در حوزه‌های مغفول از پیشنهادهای اصلی این مقاله است
خلاصه ماشینی:
"پیشنهادها براساس نتایج و بحث انجام‌شده پیشنهادهای اجرایی‌ـ پژوهشی به شرح زیر مطرح می‌شود: ـ برگزاری جلسات مصاحبه‌های گروه کانونی، 1 و بحث‌های مشترک منظم و مداوم بین صاحب‌نظران و محققان کهنه‌کار حوزة سوءمصرف, جهت جمع‌آوری مشاهدات، تجربه‌ها و دانسته‌ها به‌منظور شکل‌دادن به جریان فکری و علمی کلی و وسیع دربارة جوانب مختلف مسئله؛ ـ تهیة دستورالعمل کنترل کیفی مطالعات سوءمصرف (تهیة دستورالعملی که وجود مؤلفه‌های ضروری در مطالعات‌ـ مانند چارچوب نظری، یا جانمایی مطالعه درمیان مطالعات قبلی‌ـ را الزامی کند)؛ ـ تهیة کتابچة نظریه‌های سوءمصرف در ایران (مجموعه‌ای از نظریات مرتبط با اوضاع ایران که اهل فن و استادان کهنه‌کار این حوزه مبتنی بر مطالعات انبوه تهیه کرده باشند و راهنمایی برای محققان جوان‌تر باشد)؛ ـ تهیة کتابچة روش‌شناسی مطالعات سوءمصرف در ایران (کتاب راهنما جهت معرفی روش‌های تحقیق متناسب با اوضاع ایران جهت مطالعات سوءمصرف، به‌عنوان راهنمای محققان جوان‌تر)؛ ـ انجام مطالعات ثانویة مرتب و متعدد جهت جریان‌شناسی تحقیقات, و اعلام نتایج دربین متخصصان برای جهت‌دهی دقیق‌تر به مطالعات بعدی؛ ـ انجام بررسی‌های بیشتر در حوزه‌های مطالعه‌نشده و کم‌مطالعه‌شده؛ Focus Group ـ توجه بیشتر به ابعاد اجتماعی پدیدة رفتار پرخطر نوجوانان و فاصله‌گرفتن از آزمون تکراری نظریات کلیشه‌شده‌ای مانند تأثیر خانواده یا دوستان مصرف‌کننده بر نوجوان؛ ـ روی‌آوردن به روش‌های کیفی در تحقیق دربارة این مسئله؛ ـ بررسی نگرش و گرایش نوجوانان به سوءمصرف مواد؛ ـ انجام مطالعات سوءمصرف در دیگر محیط‌های اجتماعی (مانند خانه، زندان، محیط‌های فرهنگی، ورزشی و ..."
(
, 
, 
)
