چکیده:
استمرار و پایداری حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه در گرو انسجام و اتحاد اعضای آن جامعه میباشد. ایران کشوری متنوع از نظر قومی است. ویژگیهای متمایزکنندهی اقوام از یکدیگر در ایران بیشتر بر مؤلفههای زبانی و مذهبی متمرکز میشود. سکونت قومیتهای ایرانی در مناطق مرزی و همجوار با کشور هم زبان خود، زمینه مناسبی را برای وقوع بحرانهای قومیـ مذهبی و متأثر ساختن امنیت ملی کشور فراهم میآورد. هدف از این پژوهش بررسی انسجام اجتماعی در حفظ امنیت مرزی با تأکید بر تنوع قومی ـ مذهبی منطقه سیستان میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده و اطلاعات به روش میدانی با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعهی آماری 2610 خانوار میباشد و جامعهی نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 خانوار انتخاب گردید که در نهایت اطلاعات جمعآوری شده به وسیلهی نرمافزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و برای آزمون فرضیهها از آزمون T تک نمونه استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که از بین شاخصهای بعد انسجام مؤثر بر امنیت مرزها، شاخصهای احترام به والدین و بزرگان همدیگر، همدردی در زمان وقوع حادثه ناخوشایند با خانواده عزادار، همیاری در فصل کار، با سطح معناداری صفردرصد، بالاترین رتبه را کسب کردهاند. اما در بین شاخصهای امنیت اجتماعی مؤثر بر مرزها، شاخصهای میزان رضایت از مسئولان امنیتی (669/6) و اعتماد به مرزنشینان (104/5) در بالاترین رتبه قرار گرفته که از تلاش مسئولان دولتی جهت برقراری امنیت در این منطقه نشأت میگیرد. از بین شاخصهای امنیت اقتصادی درصد جمعیت شاغل به کار در بخش کشاورزی (399/7) و درصد جمعیت شاغل به کار در بخش خدمات (282/4) در بالاترین رتبه قرار دارند و این نکته بیانگر آن است که مردم مرزی منطقه سیستان در صورت وجود منابع آبی کافی و حمایتهای دولتی، به بخش کشاورزی تمایل بیشتری دارند. شاخصهای دسترسی برابر به مناصب و موقعیتهای اقتصادی (640/6-) و دسترسی برابر به اطلاعات اقتصادی (982/8-) کمترین رتبه را کسب کردهاند که لزوم سیاستگذاری مطلوبتتر در این حوزه را طلب مینماید.
خلاصه ماشینی:
"جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب ، همیشه با تحرکات تروریستی که اغلب آنها جنبه سیاسی داشته (اما همیشه از مذهب برای موجه کردن اقدامات خود استفاده کرده اند) روبرو بوده که از جمله آنها، اقدامات تروریستی در استان سیستان و بلوچستان ، که باعث به شهادت رسیدن مردم بیگناه شده است .
با توجه به اقدامات تروریستی که اخیرا انجام شده است ما شاهد وحدت روزافزون مردم منطقه بوده ایم و بر هم زدن این وحدت و همبستگی بین مردم ، گمان دشمنان ایران اسلامی است چرا که مردم منطقه علاوه بر مراودات همسایگی و تعلق مکانی، با همدیگر پیوند خویشاوندی نیز دارند حتی در بسیاری از خانواده های سیستانی مشاهده میکنیم که ممکن است پدر سنی باشد اما مادر خانواده شعیه است یا فرزندان پسر سنی مذهب اما دختران خانواده دارای مذهب شیعه هستند و در کنار همدیگر بدون هیچ گونه تعارضی زندگی میکنند.
از عوامل وحدت بین شیعه و سنی در منطقه ماه مبارک رمضان ، ایام محرم و صفر به عنوان نمودهای مذهبی، احترام به بزرگان خانواده ، تعاون و همکاری از دیگر عوامل وحدت بخش بین مردم این منطقه است که جزء پسندیده ترین روش های مردم منطقه مانند برگزاری جشن های ملی و همسرگزینی، خویشان و نزدیکان به گونه ای در هزینه ها شرکت دارند که اگر آسیبی به کسی وارد گردید، دیگران همراهیش کنند.
از بین شاخص های امنیت اقتصادی، درصد بالایی از جمعیت منطقه در بخش کشاورزی و پس از آن در بخش خدمات (بافاصله زیاد) قرار دارند و این نکته بیانگر آن است که مردم مرزی منطقه سیستان در صورت وجود منابع آبی کافی و حمایت های دولتی، به بخش کشاورزی تمایل بیشتری دارند."