چکیده:
وضعیت خاص قراردادهای پزشکی و شرایط و ویژگیهای آن بـه گونـه ای اسـت کـه نمیتوان آنها را در چارچوب عقود معین مورد مطالعـه قـرارد داد؛ از ایـن رو بـه نظـر میرسد که از نظر حقوقی، قرارداد پزشکی نوعی عقد نامعین است که با تکیه بـر مفـاد ماده ١٠ قانون مدنی، شرایط ویژه و تعهدات خاص قراردادهای درمان را داراست که بـر طبق توافق طرفین لازم الاجرا است . هرچند که اعتقاد به اجـاره بـودن ماهیـت قـرارداد معالجه ، یکی از پر طرفدارترین نظریه در میان فقها محسوب میشود کـه در عمـل نیـز بیشتر احکام و روابط میان پزشک و بیمار در قالـب آن تبیـین مـیشـود امـا یکـی از مهمترین علت ناسازگاری آن با عقد معالجه ، در جایز بودن عقد معالجه از طـرف بیمـار (ماده ١٣ آئین نامه تخلفات صنفی پزشکان ) است در حالی که عقد اجاره مبتنی بر لـزوم طرفین است . بطلان نظریه وکالت یا پیمانکاری بودن عقد قـرارداد معالجـه نیـز روشـن میباشد اما اعتقاد به جعاله بودن قرارداد معالجه با توجه به وسعتی کـه در جعالـه وجـود دارد از طرفداری فقها و حقوقدانان زیادی سود میبرد.
خلاصه ماشینی:
"(طـاهری مازنـدرانی،١٤١٨،ص ٢٠٩) آیـت الله مکارم شیرازی مقاطعه را به معنای اتفاق طرفین دانسته اند و در جواب ایـن سـؤال که (آیا دندان پزشک میتواند مبلغ و زمان درمان بیمار را مشخص نماید ؟و اگـر این مقاطعه بر خلاف تعرفه های وزارت بهداشت باشد چگونه میفرمایند: «مقاطعـه با روشن شدن شرایط اشکالی ندارد ولی تخلف از مقررات جمهوری اسلامی مجـاز نیست » (صافی گلپایگانی،١٤١٥، ص ٥٧) البته در استفتائات مرحوم آیـت الله منتظـری در مورد سؤالی که در مورد قرارداد مقاطعه کاری شده است ، گفته اند: «بعید نیست که مقاطعه کاری یک معاملۀ مستقل عقلایی باشد که چون منعی از طـرف شـارع مقدس نرسیده محکوم به صحت است » (منتظـری،١٣٧٧،ص ١٢٢) در فرهنـگ لغـت فارسی مقاطعه کار به معنای پیمانکـار اسـت (معـین ،١٣٥٠،ص ١٢٣٤) و در اصـطلاح عبارت است از کسی که ضمن عقد قرارداد یا پیمان یا صورت مجلـس مناقصـه ؛ انجام هر گونه عمل و یا فرو ش کالایی را با شرایط مندرج در قـرارداد در قبـال مزد و یا بها به مدت معینی تعهد مینماید و مقاطعه عبارتسـت از واگـذار کـردن انجام کاری را به کسی پس از تعیین مزد و اجرت آن .
نتیجه گیری امروزه با توجه به گستردگی و پیشرفت علم پزشکی، قـراردادن عقـد معالجـه در قالب اجاره ، دارای نقاط ضعف هایی از جمله : ١) عدم تعیین مدت در قرارداد معالجه که یکی از شرایط اجاره تعیین مـدت زمان مورد اجاره است میباشد هر چند که در پاسخ به این اشکال برخی بـر ایـن نظر بودند،که بیمار در قرارداد با طبیب ؛ معالجه را میخواهـد کـه معـین اسـت و کثرت و قلت زمان ، سبب تردید در موضوع مورد اجاره نخواهد شد ولی بعضی از فقها بین امراضی مانند سردرد، دل درد که موضوعی معلوم و معین دارد و بین غیر این امراض ، نسبت به صحت و بطلان اجاره قائل به تفضیل شده اند."
(
, 
, 
)
