چکیده:
در رسیدگی دیوان بین المللی دادگستری به عنوان رکن اصلی قضائی ملل متحد به پروندههای مختلف که منتج به صدور آرای گوناگونی شده است ، این آرای علاوه بر طرفین دعوا برای همة تابعان حقوق بین الملل واجد اهمیت است . دیوان در آرای صادره گاهی به مفاهیمی جدید اشاره می کند که در ساختار نظام حقوق بین الملل دارای ارزشی خاصاند. تحلیل آرای و نظرات دیوان در خصوص این مفاهیم به طور خاص و در خصوص حقوق بین الملل به طور عام به ما کمک می کند تا ماهیت این مفاهیم را بهتر شناخته و ارزیابی بهتری از حقوق بین الملل و مجموعه قواعد آن داشته باشیم . یکی از این مفاهیم که در برخی آرای دیوان نیز به صراحت مطرح شده، بحث اعمال حمایت دیپلماتیک است . حمایت دیپلماتیک کلیة اقدامات دیپلماتیک و اعمالی است که کشوری در هنگام ورود ضرر و زیان مالی ، جانی ، مادی و معنوی به اتباع خود علیه دولت ضررزننده برای احقاق حق آنان انجام می دهد. در نوشتار حاضر به سه قضیة بارسلونا ترکشن ، برادران لاگراند، اونا و سایر اتباع مکزیکی پرداخته می شود که در صدد روشن کردن بحث اعمال حمایت دیپلماتیک و درعین حال در جهت حمایت از حقوق بشر می باشند و همچنین به حقوق بین الملل عرفی به عنوان منشا موضوع حاضر نگاه ویژهای شده است . آنچه از این قضایا برمی آید این است که دیوان در صدد شفاف کردن مفاهیم و مبانی حمایت دیپلماتیک از جمله طی مراحل داخلی و بحث امکان اعمال این نوع حمایت است اما در برخی موارد دارای انتقادهایی از جمله اهمال و عدم برخورد قاطع در حمایت از اعمال حمایت دیپلماتیک از افراد و به عبارتی در زمان نقض حقوق بشر است که در این نوشتار بدانها پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
"2- Vereshch cheten 3- Separate opinion of judge Vershch chetin, Para 4 ٤- بند ٤ رأی : بر طبق مادة ٤٣ آئین نامة داخلی دادگاه ، با توجه به بند ١ماده ٦٣ اساسنامة دیوان ثبت نام یک عضو به کلیة کشورهای طرف کنوانسیون وین و اعضای اختیاری آن ابلاغ می شود - بند ١ ماده ٦٣ دیوان بین المللی دادگستری : هرگاه امر مربوط به تفسیر قراردادی باشد که در آن قرارداد دولت های دیگر غیر از طرفین اختلاف شرکت داشته اند، دفتردار باید بدون درنگ مراتب را به اطلاع آن دولت ها برساند.
نتیجه گیری با توجه به صلاحیت عام دیوان بین المللی دادگستری طبق مادة ٣٦ اساسـنامة دیـوان ، تنهـا کشـورها مجاز به طرح دعوا و حضور در محضر دیـوان هسـتند و امکـان اقامـة دعـوا بـرای اشـخاص (اعم از حقیقی یا حقوقی ) نیست و به همین خاطر اعمال حمایت دیپلماتیک می تواند بهترین روشـی باشـد که از طریق آن دولت ها بتوانند از حقوق اتباعشان حمایت کننـد و اشـخاص نیـز کـه عمـدتا تـوان مقابله و دفاع از حقوق خود را در دادگاه های داخلی کشـوری کـه حقوقشـان از طـرف آن دولـت تضییع شده ندارند (به گواه آنچه در بیشتر این پرونده ها صورت گرفته ) با برخورداری از این روش می توانند در محضر عالی ترین مرجع قضائی بین المللی به حقوقشان دسترسی پیدا کنند."