چکیده:
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر مذهب بر سلامت روان به واسطه هیجانات خودآگاه احساس شرم و احساس گناه بود. بدین منظور ٢٨٦ نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه سمنان به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند و مقیاس هیجان خودآگاه برای بزرگسالان تانجنی و همکاران ، پرسشنامه دینداری گلاک و استارک و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ را تکمیل نمودند. ارتباط متغیرها در قالب یک الگوی ساختاری مورد بررسی قرار گرفته و به روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل آزمون شد. نتایج ، اثر واسطه ای هیجان احساس گناه را بین ابعاد مختلف مذهب با سلامت روان نشان داد به طوری که ابعاد اعتقادی(٠١٦=β) ، عاطفی(٠٢٤=β) و مناسکی(٠١٤=β) مذهب احساس گناه را به طور مثبت پیش بینی کرده و به واسطه این هیجان (٠١٨=β) بر سلامت روان اثر مثبت داشتند. برای هیجان احساس شرم رابطه معناداری با ابعاد مذهب به دست نیامد اما این هیجان سلامت روان را به صورت منفی پیش بینی نمود(٠٤١-=β). بنابراین ابعاد مختلف مذهب با افزایش هیجانات مثبت از جمله احساس گناه سازگارانه منجر به ارتقاء سلامت روان شده و احساس شرم ناسازگار، احتمال گرایش به بیمارهای روانی را افزایش داده و سلامت روانی را به مخاطره می اندازد
خلاصه ماشینی:
تحقیقات انجام شده به خصوص در زمینه های روانپزشکی و روان درمانی نیز حاکی از اهمیت و ضرورت دین در بهداشت روانی و روان درمانی بوده است ( ;٢٠٠١ ,Levin ;٢٠٠١ ,Larson &Koenig, McCollough Murray-Swank, Lucksted, Medoff et al, 2006; Sternthal, Williams, Musick & .
با توجه به اهمیت این هیجانات در سلامت روانی افراد و ارتباط آن ها با مذهب و دینداری، در پژوهش حاضر رابطه مذهب یا دینداری به واسطه هیجانات شرم و احساس گناه در قالب یک الگوی ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است (نمودار ١).
در پژوهش حاضر به منظور بررسی دقیق و واضح تر مکانیزم اثر مذهب بر سلامت روان ، از مقیاس دینداری منطبق با دین اسلام (١٩٩٩ ,Serajzadeh) که شامل چهار بعد اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی است ، استفاده شده و هدف پژوهش بررسی رابطه ابعاد مختلف مذهب یا دینداری با سلامت روان به واسطه هیجانات شرم و احساس گناه میباشد.
آزمون الگوی ساختاری پژوهش : رابطه ابعاد مختلف مذهب با سلامت روان به واسطه هیجانات شرم و احساس گناه شاخص های نیکویی برازش مدل در جدول ٢ درج گردیده است .
نتیجه این پژوهش با هدف تحلیل رابطه مذهب و سلامت روان انجام گرفته و فرض شده است که ابعاد مختلف مذهب به واسطه هیجانات خودآگاه شرم و احساس گناه بر سلامت روان تاثیر غیرمستقیم دارند.
این یافته ها مورد انتظار بوده و همسو با برخی از نتایج تحقیقات قبلی بوده ( ,Khosravi ;٢٠٠٢ ,Dearing &Tangney ;١٩٩٥,Tangney ٢٠١١ ,Nemati &Zarabiha ) و با برخی از نتایج دیگر ناهمسو می باشد( & O'Conner, Berry, Weiss ٢٠١٠ ,Demehri, Honarmand, Yavari ;٢٠٠٩ ,Agin &Bruno, Lutwak ;٢٠٠٢ ,Gilbert).