چکیده:
شهروندی از جمله مفاهیم نوپدیدی است که بهطور ویژهای به برابری و عدالت توجه دارد. حقوق شهروندی آمیختهای است از وظایف و مسئولیتهای شهروندان در قبال یکدیگر، شهر و دولت یا قوای حاکم و مملکت و همچنین حقوق و امتیازاتی که وظیفه تامین آن حقوق بر عهده مدیران شهری (شهرداری)، دولت یا بهطور کلی قوای حاکم است. به مجموعه این حقوق و مسئولیتها، «حقوق شهروندی» اطلاق میشود. مقوله «شهروندی» وقتی تحقق مییابد که همه افراد یک جامعه از کلیه حقوق مدنی و سیاسی برخوردار باشند و همچنین به فرصتهای مورد نظر زندگی از حیث اقتصادی و اجتماعی دسترسی آسان داشته باشند. شهروند در نظر فلاسفه و جامعهشناسان چیزی ورای یک هویت صرف سیاسی یعنی «رایدهنده» است. بدینسان «شهروند» به مثابه ستون و شاکله یک زیست اجتماعی توسعهیافته و یک ساختار سیاسی عادلانه و دموکراتیک رخ عیان میکند. از همین منظر، مفهوم «عدالت اجتماعی» در یک ارتباط تنگاتنگ نظری و عملی با حقوق مدنی، نشانگر غنای نظم معنایی هر جامعه است، بدین معنا که تا وقتی که حقوق مدنی وجود نداشته باشد، عدالت در معنای عام خود محقق نخواهد شد. آنچه عدالت را در ابعاد اجتماعی محقق میکند، ضرورت پاسداشت حقوق کسانی است که در یک جامعه انسانی عضو هستند. مطابق آنچه ذکر شد، عدالت اجتماعی هنگامی تحقق سیاسی- اجتماعی مییابد که «شهروندی» به مثابه یک هویت انکارناشدنی در متن جوامع بروز و ظهور یابد.
این پژوهش از نظر نوع پژوهش توصیفی است بنابراین روش به کار گرفتهشده در این تحقیق توصیفی-تحلیلی است.
Citizenship is one of the emerging concepts, specifically dealing with "equality" and "justice". Citizenship rights comprise the duties and responsibilities that citizens have for other citizens, their city, the government, governing bodies and the state, on one side, as well as the rights and concessions the urban authorities, government and governing bodies are bound to provide for the citizens, in return. Such a combination of both rights and responsibilities are referred to as "citizenship rights". The notion of citizenship gets finalized when all members of a society would be allowed to all civil and political rights while they can get easy access to the economic and social opportunities of life they have in mind. Philosophers and sociologists tend to consider "citizens" beyond the political identity of a mere "voter". That seems why the "citizen" appears to get embodied as the pillar and formation of a developed social life and of a just and democratic political structure as well. From such a viewpoint, the concept of "social justice" follows an intertwined theoretical and pragmatic relationship with civil rights to indicate a meaningful order within a society. This is to conclude justice would not be achieved in its general meaning unless civil rights are observed. What makes justice socially achievable would be the requirement to protect the rights of the human society members. As indicated, social justice would be regarded socio-politically attained when "citizenship" has been extended within societies as an undeniable identity.
This article tries to analytically expound and elaborate on such matters within a descriptive research framework and, therefore, employs a descriptive-analytical methodology.
خلاصه ماشینی:
مقوله «شهروندی» وقتی تحقق مییابد که همه افراد یک جامعه از کلیه حقوق مدنی و سیاسی برخوردار باشند و همچنین به فرصتهای مورد نظر زندگی از حیث اقتصادی و اجتماعی دسترسی آسان داشته باشند.
لیکن میتوان گفت شهروندی موقعیتی است که فرد با برخورداری از آن میتواند در یک جامعه سیاسی، اخلاقی شده و زندگی خود را بر اساس وابستگیهای متقابل و بر اساس موازین و تعادل حقوق و مسئولیتهای اجتماعی ساماندهی کند (Richards, Wblls, 2004).
بنابراین عدالت اجتماعی در این برداشت به مفهوم تناسب و موزونیت و قرار گرفتن در جایگاه خاص خود است(Friedman, 2002; George & Wilding, 1976).
بنابراین، هر چند در مفهوم عدالت اجتماعی، برابری فرصتها و شرایط و بیطرفی بهعنوان رکن اساسی آن به رسمیت شناخته شده است، از نظر جان راولز، برخی از نابرابریها (نابرابریهایی که به سود همگان باشد) نیز پذیرفته میشود(Friedman, 2002; George & Wilding, 1976) حقوق شهری و شهروندی 1.
منشور شهروندی سندی است که به وسیله سازمانهای خدماتدهنده با هدف پاسخگویی و اثربخشی طراحی و تنظیم میشود و این کار صرفا به یک تشکیلات دولتی یا وزارتخانه محدود نمیشود، بلکه تمام سازمانهای دولتی که به نوعی خدمات به مردم ارائه میدهند میتوانند منشور شهروندی تهیه کنند و در اختیار شهروندان قرار دهند (جهانگیری، 1382).
ممنوعیت بررسی زندگی خصوصی افراد این موضوع نیز در حقوق شهروندی سه کشور مذکور اختصاص داده شده است.
What makes justice socially achievable would be the requirement to protect the rights of the human society members.