چکیده:
در تنظیم روابط خارجی هر کشوری درک و تبیین صحیح و کامل از قدرت و توان ملی به ویژه در بعد سیاست خارجی، مقتضیات و ویژگیهـای محـیط خارجی و قاعده و پارادایم حاکم بر محیط منطقه ای و بین المللـی، شـناخت فرصت ها و آسیب پذیریهای محیطـی و تهدیـدهـای موجـود و بسـیاری از عوامل دیگر دارای اهمیت اسـت . قـاره افریقـا بـا ویژگـیهـای جغرافیـایی، اقتصــادی، فرهنگــی و سیاســی، در عصــر پــس از جنــگ ســرد و رونــق منطقه گرایی، به یکی از مناطق تاثیرگذار تبـدیل شـده اسـت کـه افریقـای جنوبی در این مجموعه نقشی کلیدی دارد. این مقاله ضمن بررسی پیشـینه روابط ایران و قاره افریقا، به دنبال بررسـی اهمیـت روابـط ایـران و افریقـای جنوبی است و بر این فرضیه اسـتوار اسـت کـه گسـترش روابـط بـا قـدرت منطقه ای و در حال ظهور مانند افریقای جنوبی، ضمن افزایش منافع ملی و تقویت همکاریهای جنوب ـ جنوب ، موجب کاهش فشارهای بـین المللـی و کشورهای غربی میشود. روش این تحقیق ، توصـیفی ـ تحلیلـی اسـت و در کنار آن از ماتریس سوات استفاده شده است تا ضمن بررسی نقـاط قـوت و ضعف جمهوری اسلامی ایران به فرصت ها و تهدیـدهای رابطـه بـا افریقـای جنوبی پرداخته شود و از این طریق ، راهکارهایی را بـه سیاسـت گـذاران در عرصه های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ارائه دهد.
خلاصه ماشینی:
"در پرتو منطقه گرایی و اجرای سیاست های یادشده در دو دهه گذشته ، جهـان شـاهد ایجاد بلوکی از کشورها با عنوان قدرت های نوظهور است که رشد اقتصـادی بـالایی داشته و به قطب های اقتصادی جدیدی در جهان تبدیل شده اند کـه ابتـدا در منـاطق پیرامونی خود (چین در آسیای جنوب شرقی، هند در جنوب آسیا، روسیه در حـوزه همسایگان و اروپای شرقی، برزیل در امریکـای لاتـین و افریقـای جنـوبی در قـاره افریقا) ایفای نقش کرده انـد، امـا بـه تـدریج خواهـان ایفـای نقـش بیشـتر در سـطح فرامنطقه ای شدند و سـپس بـا ائـتلاف بـا همـدیگر در بلـوکهـایی ماننـد سـازمان همکاری شانگهای، گروه ایبسـا (هنـد، برزیـل و افریقـای جنـوبی) بریـک (برزیـل ، روسیه ، هند و چین ) و در نهایت بریکس (برزیـل ، روسـیه ، هنـد، چـین و افریقـای جنوبی) از سویی توانمندیهای خود را به رخ دیگر کشورها ازجمله ایالات متحـده کشیدند و از سوی دیگر در نقش آلترناتیو نظام بین الملـل و صـدای جنـوب مطـرح شدند.
این تحقیق درصدد است ضمن تبیـین وضـع موجود، به بررسی فرصت های بالقوه در روابط دوجانبه اشاره کند تا در کنـار تولیـد ادبیات مربوط به قاره افریقا، از این طریـق ، راهکارهـایی را بـه سیاسـت گـذاران در عرصه های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ارائه دهد تا با عملیاتی کـردن آن ، جایگاه شایسته افریقای جنوبی را به عنوان یک قدرت منطقـه ای و درحـال ظهـور در روابط خارجی ایران تبیین کرده و با برقراری روابط دوجانبه و متقابل منافع بیشتری نصیب دو کشور شود و درنهایت بخشی از سند چشـم انـداز کـه در رابطـه بـا قـاره افریقا است ، محقق شود."