چکیده:
پادشاهی الیپی در اوایل هزارة نخست ق .م در منطقه لرستان شکل گرفته و نقش مهمی در تحولات منطقه ، به ویژه در ارتباط با دو دولت رقیب ، آشور و ایلام بازی کرده است . بازسازی تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی بیشتر متکی بر منابع آشوری است که تنها مقاطع خاص و کوتاهی از حیات این دولت را پوشش می دهند. نخستین برخورد ثبت شدة آشوریها با الیپی مربوط به سال ٨٦٦ ق .م است . از این تاریخ تا حدود ٧٤٤ ق .م الیپی ایالتی مستقل بود، اما در سال های بعد به صحنه رقابت آشور و ایلام تبدیل می شود. با توجه به قرابت های الیپی با ایلام ، این پادشاهی بیشتر متحد ایلامیها بوده است . پادشاهی الیپی در نهایت ، در اواخر قرن ٧ ق .م با قدرت گیری پادشاهی ماد از صحنه تاریخ حذف میشود. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از منابع آشوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود و یاری گرفتن از داده های باستان شناسی ، تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی بازسازی شود.
In the Early of 1st millennium BC، in the region of Lorestan، Iran، the Ellipi kingdom formed and played a significant role in regional developments، particularly in relation with two rival governments، Assyria and Elam. The political history reconstruction of the Ellipi kingdom is more reliant on Assyrian resources which cover just very short and particular part of its life. The first recorded encounter of Assyrians to Ellipi goes back to 866 BC، from then on up to 744 BC Ellipi was an independent state، though in later years becomes the scene of Assyria and Elam competition. The Ellipi was unified Elamites due to their propinquity. With the increased power of Medians، the Ellipi was deleted from the scene of the history in the late 7th century BC. Using Assyrian sources and analyzing their data and of course with the help of archaeologic data، it has been tried through this paper to reconstruct the political history of Ellipi Kingdom.
خلاصه ماشینی:
"بر اساس منابع تاریخی، الیپی در رخدادهای سیاسی غرب و جنوب غربی ایران ، به ویژه در ارتباط با آشور و ایلام نو جایگاه ویژه ای داشته است و از طرف دیگر، منطقۀ لرستان امروزی که بر طبق شواهد موجود با گسترة پادشاهی الیپی مطابقت میکند، محوطه های باستانی مهم و سنت فلزکاری فوق العاده و سفالگری ویژه ای را در خود جای داده است .
با توجه به اهمیت غرب ایران و شاهراه ارتباطی شرقی برای آشور، سارگون در سال های بعد تلاش کرد تا با قدرت ایلام در منطقه مقابله و سلطۀ خود را بر الیپی اعمال کند، اما ظاهرا این تلاش به نوعی هم پیمانی انجامیده است .
م ): سقوط الیپی این دوره با ضعف و در نهایت سقوط امپراتوری آشور و همچنین قدرت یابی دولت ماد و تهدید منافع آشور در غرب ایران هم زمان بود؛ لذا به صورت آگاهانه (عدم انعکاس شکست ها و ضعف ها) و دلایل دیگر (ضعف و به هم ریختگی ساختار سیاسی) اطلاعات اندکی در منابع آشوری ارائه شده است .
با توجه به شکست سنگین ایلام از آشور، طبیعی است که الیپی به دنبال متحد دیگری برای مقابله با تجاوزات آشور بوده است و اتحادیۀ ماد که بعدها به پادشاهی ماد منجر شد، میتوانست در این زمینه جایگزین مناسبی باشد؛ البته این احتمال نیز وجود دارد که در این تاریخ مادیها قدرت و قلمرو خود را علیه الیپی گسترش داده باشند و حضور جنگجویان الیپی در کنار مادیها به این دلیل بوده باشد."