چکیده:
سلامت، مفهومی مبهم و چند بعدی است و همین ویژگی چندبعدی بودن، منجر به دیدگاههای متفاوت نسبت به این مفهوم میگردد. در این بین آنچه مسلم است این که مفهومسازی سلامت جمعیت، فراتر از سنجش مرگ و میر رفته و نشان میدهد توجهات از کمّیت زندگی به کیفیت زندگی تغییر کرده است. هدف از این مقاله، بررسی نظریههای جامعهشناسی سلامت و نیز شناخت عوامل اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی موثر بر سلامت و بهداشت است. روش مورد استفاده روش کتابخانهای است؛ گر چه مطالعات اپیدمیولوژیک اغلب به علل بیواسطهی بیماریها که به طور بالقوه در سطح فردی هستند، توجه دارد، اما محققین در حوزههای دیگر، به علل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی پرداختهاند که در اینجا به دیدگاههای موجود در جامعهشناسی و جامعهشناسی پزشکی میپردازیم. از آنجایی که دو عامل طبقهی اجتماعی ـ اقتصادی و جنسیت، از تبیین کنندههای مهم سلامت هستند، هر یک از آنها به طور جداگانه بررسی شدهاند.
خلاصه ماشینی:
در تمام جوامع، سلسله مراتب اجتماعی وجود دارد و درون این سلسله مراتب، در مراتب بالا، وضعیت سلامت بهتر است، در حالی که اکثر بیماریها در پایین هرم متمرکز شده است.
جودیس لوربر و دیگران 1997 استدلال میکنند که بیماری نیز ساختی اجتماعی دارد، بطوریکه بروز نشانهها با ارزشهای فرهنگی اخلاقی شکل مییابد که در تعامل با سایر افراد تجربه شده است و تحت تأثیر عقاید خاص در مورد سلامت و بیماری قرار دارد.
با این وجود، آنها تمرکز بر عوامل مبتنی بر فرد را زیر سؤال برده و استدلال میکنند که لازم است برای اصلاح بهداشت و سلامت، توجهی بیشتری به شرایط اجتماعی مبذول گردد.
آنها این عوامل را « علل زمینهای » مینامند؛ دوم اینکه، عوامل اجتماعی Nettelton Watson از جمله پایگاه اجتماعی، اقتصادی و حمایت اجتماعی، « علل بنیادی و پایهای» هستند، چرا که آنها تعیینکنندههای دسترسی به منابع هستند؛ از طریق مکانیسمهای مختلف بر پیامدهای چندگانهی بیماریها اثر میگذارند؛ و سرانجام در صورت تغییر مکانیسمهای مداخلهگر، رابطهی خود را با بیماری حفظ میکنند (لینک و فلان، 1995: 80).
وی استدلال میکند که این واقعیت که سلامت بیش از آنکه تحت تأثیر سطح میانگین درآمد باشد، متأثر از تفاوتهای درآمدی است، نشان میدهد که فرایندهای شناختی مقایسهی اجتماعی وجود دارد.
Based on documentary method this paper examines sociological theories of health and investigates socioeconomic as well as cultural factors affecting health.
Key Concepts: Health, Medical Sociology, Socioeconomic Status, Body 8.