چکیده:
هدف اصلی این تحقیق ، بررسی مزیت نسبی ایران در صادرات کشمش و عوامل مـوثر بـر آن اسـت . برای دست یابی به این امر از داده های سری زمـانی سـال هـای ١٣٨٨-١٣٤٠ اسـتفاده شـده اسـت . همچنین در این تحقیق مزیت نسبی صادراتی کشورهای عمده تولیدکننده و صادرکننده ی کشمش نیز محاسبه شده و با هم مقایسه گردیدند. برای محاسبه مزیت نسبی ایران از شـاخص هـای مزیـت نسبی آشکار شده ی (RCA) و مزیت نسبی آشکار شده ی متقارن (RSCA) و همچنین شاخص c٢ استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان داد که بر اساس شاخص مزیت نسبی آشکار شده در طی دوره ی مورد بررسی، مزیت نسبی ایران در صادرات کشمش نوسـانات زیـادی داشـته و پـس از یـک سـیر صعودی، وارد یک سیر نزولی شده است . همچنـین از مقایسـه ی شـاخص مزیـت نسـبی صـادراتی محاسبه شده برای کشورهای صادرکننده و کشورهای عمده تولیدکننده ، این مطلب روشن شد کـه حجم تولید و صادرات بالای این محصول لزوما بیانگر داشتن مزیت نسبی صادراتی نمی باشد. سپس به بررسی عوامل موثر بر مزیت نسبی صادرات کشمش از طریق بـرآورد مـدل خودتوضـیح بـرداری (VAR) برای دوره ی ٢٠٠٨-١٩٦١پرداخته شد. نتایج حاصل از برآورد مدل عوامل موثر بر RCA حاکی از آن بود که متغیرهای نرخ ارز، میزان تولیـد داخلـی، میـزان تولیـد رقبـا و قیمـت جهـانی صادراتی ، تاثیر مثبت و قیمت صادراتی ایران و همین طور نوسانات تولید تاثیر منفی بر مزیت نسبی صادراتی کشمش ایران دارند. این نتایج لزوم حمایت از تولید داخلی جهت کاهش نوسـانات تولیـد، افزایش میزان تولید و هموار کردن مسیر صادرات این محصول را نشان میدهد.
The main purpose of this study was to investigate Iran's comparative advantage in raisin export and the effective factors on it. Time series data from 1961 to 2009 was applied to this investigation. Besides, the comparative advantages of raisin export for the main raisin producer and raisin importer countries were calculated and the results were compared with each other. In order to determine the comparative advantage of Iran in raisin export, three indexes were calculated: Revealed Comparative Advantage (RCA), Revealed Symmetric Comparative Advantage (RSCA) and chi square measure (2). Based on the RCA index, the result indicated frequent fluctuations of the comparative advantage index for Iran which led from a rising trend to a falling trend. Also, comparing the calculated comparative advantages of raisin export for the main producer and exporter countries, it was indicated that the high volume of production and export was not necessarily due to the existence of comparative advantages in these countries. Afterward, the effective factors on the comparative advantage of raisin export were investigated through estimating a vector auto regressive (VAR) model for the period 1961-2008. The results of the estimated model indicated that the variables such as exchange rate, the amount of domestic production, the production rates of competitors and the world export price had positive effects on the comparative advantage of raisin export for Iran while fluctuations in production had a negative effect on it. These results indicate the need to protect domestic production to reduce production fluctuations, increased production and pave the path to export this product.
خلاصه ماشینی:
"همان طور که در جدول ١ نشان داده شده است ، بر اساس آمار سـازمان خـوار بـار جهـانی ١ ایتالیـا، چین ، ایالت متحده آمریکا، اسپانیا، فرانسه ، ترکیه ، آرژانتین مهـم تـرین کشـورهای تولیـد کننـده ی انگور در سال ٢٠٠٨ میباشند که ایران رتبه یازدهم را در میزان تولید به خود اختصاص داده است .
با توجه بـه اینکـه سـهم تولید و صادرات ایران دارای روند پایداری نبوده و در سال های اخیر(٢٠٠٦ تـا ٢٠٠٨) سـیر نزولـی داشته است ، تلاش برای حفظ قدرت رقابت در بازار جهانی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد و رسـیدن به این هدف نیز از طریق افزایش میزان تقاضای جهانی ، افزایش سـطح زیرکشـت ، تغییـر بازارهـای هدف و به دست آوردن بازارهای جدید تا حدود زیادی می تواند امکان پـذیر باشـد و همـان طـور کـه اشرفی و همکاران (١٣٨٦) نیز بدان اشاره میکنند، میتوان نتیجـه گرفـت کـه وجـود نوسـان هـای فراوان در شاخص مزیت نسبی آشکار شده ی محصول کشمش نشان مـیدهـد کـه راهبـرد توسـعه صادرات در کشور همراه با برنامه های حساب شده نیست ، بلکه بیشتر به صورت مقطعی و موردی بـه اجرا در میآید، لذا در دستور کار قرار گرفتن برنامه های درازمدت حساب شده در زمینه ی توسعه ی صادرات و سیاست های فعال و انعطاف پذیر تجاری میتواند به بهره گیری بهتر و بیشتر مزیـت هـای نسبی کشور در بخش کشاورزی انجامد."
(
, 
, 
)
