چکیده:
نوشتههای آغازین افلاطون حول محور نوعی معرفت میگردند که متعلقآنفضیلتهای اخلاقی است. دیدگاه معرفتشناختی این نوشتهها نظر را با عمل گره میزند؛ چراکه بر اساس آن، معرفت به فضیلت اخلاقی، ما را در عمل نیز اخلاقی، و جهل به آن، ما را مبتلا به رذیلت میسازد. اراده نیز از معرفت پیروی میکند؛ بهگونهای که اگر کسی نیکی را بشناسد، خواهان آن خواهد بود؛ ازاینرو، هیچکس به خواست خود بدی نمیکند. همچنین، سعادت آدمی در گرو معرفت است؛ زیرا برخورداریهای مادی تنها در صورتی که بهدرستی به کار روند، خیر به بار میآورند و معرفت کاربرد درست آنها را به ما مینماید. حتی فضیلتهای اخلاقی، اگر با معرفت همراه نباشند، فضیلت راستین نیستند. پس، معرفت شرط اصلی کسب فضیلت و سعادت است. در نوشتههای یادشده، روش دیالکتیک سقراطی برای دستیابی به معرفت اخلاقی آزموده، و ثابت میشود که با این روش بهدشواری میتوان به چنان معرفتی دست یافت. بااینحال، گامنهادن در این راه، زندگی و وجود فیلسوف را از فلسفة او جداییناپذیر میسازد.
خلاصه ماشینی:
سقراط ، افلاطون ، معرفت ، فضیلت اخلاقی، سعادت ، دیالکتیک مقدمه در نخستین نوشته های افلاطون ، موسوم به نوشته های آغازی یا سقراطی، آنچه بیش از هر چیـز بـه چشم میخورد، جست وجوی معرفتی است که مـا را از فضـیلت هـای اخلاقـی آگـاه مـیسـازد.
امـا سـقراط بـر آن اسـت کـه ذات هـیچ چیـز وابسـته بـه برداشت های شخصی ما نیست ، و بسته به اینکه چگونه بر هر یک از ما پدیدار شود، نوسـان نمـیپـذیرد کسنوفون دربارة موضوع فلسفۀ سقراط و اصل یگانگی دانایی و نیکی نزد او، چنین مینویسد: او [= سقراط ] همواره درباره ی مسائل انسانی سخن میگفت تا واکـاود پارسـا، ناپارسـا، گرانمایه ، فرومایه ، دادگر، بیدادگر کیست ، و خویشتن داری، دیوانگی، دلیری، کـم دلـی ...
٢. معرفت و فضیلت یکی از اصل های فلسفۀ سقراط ، که متناظر با پیوند ناگسستنی نظر و عمل نزد اوست ، این اسـت کـه کردار نیک برآمده از دانایی و کردار بد برآمده از نادانی است .
در این گونه گفت وگوی روشمند، سقراط دربارة مفهومی که بحث بر سر آن است ، اظهار نادانی میکند و هم سخن خود را به اظهار نظر دربارة آن برمـیانگیـزد تـا تعریفـی از آن بـه دست دهد.
گاتری بر آن است که باید ریشۀ این آموزه را نزد سوفسـطاییان جسـت ، بـه گونـه ای کـه بـدون اندیشه های سوفسطاییان ممکن نبود سقراط به آموزه ی خود برسد.
H. (2000), Socratic Wisdom: The Model of Knowledge in Plato's Early Dialogues, Oxford University Press.