چکیده:
امروزه نفت بعنوان عـاملی بـرای کسـب قـدرت و اعتبـار بـرای کشـورهای دارنـده آن و یـا کشورهایی است که بر ذخایر نفتی جهان کنترل دارند. اساسا داستان نفت بـا رقابـت و منازعـه قدرت های مختلف برای کنترل منابع نفتی جهان در هم آمیخته است . این رقابت ها و منازعـات ، بسیاری از تحولات سرنوشت ساز در صحنه جهان را رقم زده است . مقاله حاضر با عنوان " تحلیل استراتژیک محیط برونی صعنت نفت " ( با نگـرش مـدیریت استراتژیک ) بدنبال ارائه و ایجاد انگیزش در مدیران در استفاده از برنامه ریزی استراتژیک ، بـرای آینده صنعت نفت میباشد. شناخت محیط خـرد خـارجی و عوامـل مـوثر آن ، طراحـی چشـم انـداز مطلـوب ، تبیـین استراتژیهایی برای ایجاد تحرک سریع و منعطف ، داشتن سـازمانی چابـک و نـو آور، شـناخت استراتژیهای رقبا و عرضه کنندگان و بررسی نوع برخورد با مشتریان بعنوان یک اهـرم مهـم و حیاتی در صنعت نفت و شناخت فرصت ها و دور کردن تهدیدات باعث خواهد شد که مـدیران و تصمیم گیرندگان در هر صنعت بخصوص در صنعت نفت را برای تسهیل عبور به سمت آینده ای روشن و مطلوب و ایجاد تغییر نگرشی در مدیران در استفاده از برنامه ریزی اسـتراتژیک بعنـوان یک موتور محرک و الزام آور در پیشرفت و شکوفایی این صنعت کمک نماید. نتایج مقاله ، شواهدی را با توجه به شدت تاثیر گذاری هر یک از عوامل محیط خرد خارجی * استادیار دانشکده مدیریت ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ** دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی (مشتریان ، رقبا و عرضه کنندگان ) در صنعت نفت بیان نموده است . با مشاهده نتایج مقالـه مـی توان اذعان کرد که اولویت بندی و درجه اهمیت هر یک از سه عامل با یکدیگر متفاوت و دارای اختلاف معنی دار می باشد. به عبارتی دیگر فرصت ها و تهدیدات محیط خرد صنعت نفت تحـت تاثیر هر یک از این ابعاد از خود واکنشی ویژه و متفاوت ارائه می کند. این به نحوی است کـه مشتریان با اولویت اول بیشترین تاثیر را در تهدیدزایی صنعت نفت دارند و در گام بعدی رقبـا و در گام سوم عرضه کنندگان در خطرآفرینی تاثیر گذار می باشند.
خلاصه ماشینی:
اما وجود میادین مشترک نفت و گاز با کشورهای همسایه و استفاده سـریع آن هـا از این میادین ، حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس و اشـغال عـراق بـرای کنتـرل نفـت و انرژی در جهان ، محدودیت هـای بازارهـای مـالی و شـرکت هـای بـین المللـی در زمینـه سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز ایران بدلیل تحـریم هـای آمریکـا، تسـلط کشـورهای صنعتی و شرکت ها فراملیتی بر فن آوریهای نوین تولید نفت و گاز در بخش بالادستی و پائین دستی نفت و وابستگی شدید اقتصادی ایران به درآمدهای نفتی تهدیدات صـنعت نفت میباشد (میرترابی، ١٣٨٤).
بهمین منظور در این مقاله سعی گردیده است ضمن تبیـین و بررسـی فرصـت هـا و تهدیدات محیط خرد صنعت نفت یعنی مشتریان ، رقبا و عرضه کننـدگان ، اولویـت هـای اتخاذ آن اسـتراتژیهـا را در جهـت کـارآیی بیشـتر در اسـتفاده مـدیران صـنعت نفـت برنامه ریزی استراتژیک بعنوان یک موتور محرک و الزام آور در پیشرفت و شکوفایی ایـن صنعت مورد توجه قرار بگیرد.
عرضـه کنندگان ، مشتریان ، رقبای موجود١، که به عنوان محیط خرد خارجی ٢ تلقی مـیگردنـد (مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی، ١٣٨١)، زمانی می تواند به تهدید محیطی منتهـی گردد که سازمان ها نتوانند با شناخت دقیق مشتریان و عرضه کننـدگان و درک قـدرت مذاکره آنان و همچنین سنجش میـزان رقابـت شـرکت هـای نفتـی موجـود و تهدیـدات جایگزین های جدید، سیاست ها را جهت کنترل و مقابله با آن تهدیدات اعمال نمایند.