چکیده:
مقالة حاضر تلاشی برای تعیین بسامد و نقش جزئیات، با رویکردی مقابله ای بین نویسندگان زن و مرد، در چهارچوب «دستور نقش گرای نظام مند»١ است . دو داستان «تیلة شکسته » نوشتة سیمین دانشور (١٣٨٠) و داستان «همانطور که بود» نوشتة جعفر مدرس صادقی (١٣٨٥) دادههای پژوهش حاضر هستند که براساس مفاهیم مطرح در «فرانقش اندیشگانی »٢ و نظام گذرایی بررسی شدهاند. از آنجا که ارائة اطلاعات جزئی در دستور نقش گرا در قالب افزوده ٣های حاشیه ای در متن بازنمایی می شود، ابتدا افزودههای حاشیه ای موجود در هر دو داستان، استخراج و با توجه به اصول دستور نقش گرا و بافت زبانی طبقه بندی شده است . پس از تجزیه و تحلیل دادهها مشخص شد که دانشور نسبت به مدرس صادقی از افزودههای کمتری استفاده کرده است ، ولی تنوع افزودههای به کاررفته در آثار او بیشتر است . در هر دو داستان تعداد افزودههای مربوط به «مکان»، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است . در اثر نویسندة مرد هیچ افزودهای مربوط به «منبع و ظاهر» به چشم نمی خورد؛ درحالی که نویسندة زن، این افزودهها را به کار گرفته است . دانشور تمام آنها را به صورت نقل قول بیان می کند؛ بدین صورت که وی در روایت داستان از دهان شخصیت اول، در هر موقعیتی به خوبی حرفهای دیگران را به خاطر می آورد. همچنین در داستان نویسندة زن موقعیت هایی که دلالت بر عواطف و احساسات دارد، بسیار به چشم می خورد و این موارد با استفاده از انواع مختلف افزودهها منتقل می شود. به نظر می رسد بررسی متون ادبی از این منظر، زوایای جدیدی از این آثار را در ادبیات داستانی ، نقد ادبی و سبکشناسی آشکار می کند. معرفی این مقوله و کاربست آن در سبکشناسی داستان از دیگر اهداف جستار حاضر است .
خلاصه ماشینی:
"بنابراین ، از آنجا که افزودهها در انتقال مفهوم، معنا و قصد نویسندگان نقش بسزایی را ایفا می کنند، در این مقاله قصد برآن است که با بررسی این عناصر، در دو داستان «تیلة شکسته » نوشتة سیمین دانشور (١٣٨٠) و داستان «همانطورکه بود» نوشتة جعفر مدرس صادقی (١٣٨٥) براساس مفاهیم مطرح در فرانقش اندیشگانی و نظام گذرایی بررسی کرده و به سؤالات زیر پاسخ دهیم : ١.
Adjuncts Used in" Hamantor ke Bood" نوع افزوده تعداد درصد زیربخش های افزوده تعداد درصد مسافت 5 %0/83 37 %6/15 دیرش 19 %3/16 گستره بسامد 13 %2/16 قعت 48 %67/87 مکان 377 %62/72 مو ی 0 زمان 31 %5/15 وسیله 11 %1/83 شیوه 100 %16/63 مقایسه 11 %1/83 کیفیت 41 %6/82 درجه 37 %6/15 تفصیلی علت 9 %1/49 انگیزه 18 %2/98 قصد 7 %1/16 ذینفع 2 %0/33 ا ا شرایط 0 %0/0 حتمل 0 %0/0 پذیرش 0 %0/0 پیش فرض 0 %0/0 گسترشی هماه 26 %4/32 هم کنشی 15 %2/49 ری افزایشی 11 %1/83 تشریح نقش 0 %0/0 ظاهر 0 %0/0 ی ماحصل 0 %0/0 موضوع 4 %0/66 موضوع 4 %0/66 برجسته سازی زا یة دید 8 %1/33 منبع 0 %0/0 و نقطه نظر 8 %1/33 تعداد کل 601 360 همانطور که از جدول بالا بر می آید، در داستان «همانطور که بود» افزودههای گستره ٣٧ مورد، افزودههای موقعیت ٤٠٨ مورد، افزودههای شیوه ١٠٠مورد، افزودههای انگیزه ١٨ مورد، افزودههای همراهی ٢٦ مورد، افزودههای موضوع ٤ مورد و و افزودههای زاویة دید ٨ مورد را به خود اختصاص دادهاند."