تعیین برنامه کشت بهینه زراعی بخش لاله آباد شهرستان بابل با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی آرمانی مقاله

الگوی بهینه کشت برنامه ای است که با هدف مدیریت بهینه ترکیب مکانی محصول تدوین می شود. با توجه به گستردگی پهنه مرزی کشور و تنوع اقلیمی مناطق گوناگون، رسیدن به الگوی کشت مناسبی که از آن بتوان حداکثر بهره برداری را از عوامل و نهاده های تولید به دست آورد ضرورتی انکارناپذیر است. هدف اصلی این مقاله به کارگیری مدل برنامه ریزی آرمانی جهت تعیین الگوی بهینه کشت و مقایسه آن با شرایط موجود به منظور دستیابی هم زمان به اهداف اقتصادی و زیست محیطی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش نامه در سال زراعی 1389-1390 از بخش لاله آباد شهرستان بابل به دست آمد. جامعه آماری تعداد 350 نفر بهره بردار بودند که 100 نفرشان به صورت تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند و اطلاعات لازم از آن ها از طریق تکمیل پرسش نامه اخذ گردید. بر اساس نتایج مطالعه، کشت محصول برنج به منظور پایداری منابع آب و کاهش مصرف کود شیمیایی و حفظ محیط زیست باید کاهش یابد که به جای آن، افزایش سطح زیر کشت سیر و کلزا به منظور افزایش بازده برنامه ای (درآمد ناخالص) منطقه پیشنهاد شده است. استفاده از الگوی پیشنهادی درآمد را حدود 10 درصد افزایش می دهد و مصرف منابع مهم دیگر همچون کود شیمیایی، آب و نیروی کار را 9 تا 10 درصد می کاهد که این امر منجر به پایداری منابع و حفظ محیط زیست در منطقه می شود.

"هدف اصلی این مقاله به کارگیری مدل برنامه ریزی آرمانی جهت تعیین الگوی بهینه کشت و مقایسه آن با شرایط موجود به منظـور دسـتیابی هم زمان به اهداف اقتصادی و زیست محیطی است . 1. Goal Programming 127 رستگاری پور و صبوحی(١٣٨٨) به برنامه ریزی الگوی بهینه زراعی در روستای برسلان با استفاده از مدل تلفیقی تارگت موتاد و آرمانی پرداختند و نشان دادند که بهره برداران کمتر از ١٥ هکتار محصول چغندرقند و یونجه را به طور محسوسی وارد الگوی کشت خود نمیکنند. منصوری وکهنسال (١٣٨٦) جهت تعیین الگوی بهینه زراعی بر اساس دو دیدگاه اقتصادی و زیست محیطی با رهیافت "برنامه ریزی آرمانی ترتیبی " به این نتایج رسیدند که با استفاده از این مدل برنامه ریزی ، تصمیم گیری برای کشاورزان در شرایط نامناسب زیست محیطی تسهیل می گردد، شرایط الگوی کشت به طور نسبی بهبود مییابد و از منابع و نهاده ها به نحو مطلوب تری بهره برداری می گردد. ۱۲۸ مظفری (١٣٧٤) در زمینه استفاده از برنامه ریزی خطی در تعیین الگوی کشت بهینه و عوامل تولید به این نتیجه رسید که نبود بهره وری در بخش های مختلف اقتصادی یکی از مشکلات اساسی کشور به شمار می آید و این امر خود ناشی از تخصیص غیر بهینه منابع و عوامل تولید است . ویوکاناندان و همکاران (٢٠٠٦) در مطالعه موردی که در منطقه بارنا هندوستان انجام دادند، از روش برنامه ریزی آرمانی جهت بهینه سازی الگوی کشت استفاده نمودند و اهداف مورد نظرشان در این مطالعه را حداکثر سازی درآمد و ارزش پروتئین و کالری محصولات و حداقل سازی مصرف آب و زمین مطرح کردند."